Soạn Sử 10 Bài 13: Văn minh Chăm-pa Văn minh Phù Nam sách Cánh diều giúp những em học sinh lớp 10 xem gợi ý tham khảo để trả lời những câu hỏi trang 88→94 thuộc chủ đề 6: 1 số nền văn minh trên đất nước Việt Nam.
Lịch sử 10 Bài 13 những em sẽ biết phương pháp trả lời toàn bộ những câu hỏi của bài Văn minh Chăm-pa Văn minh Phù Nam chủ đề 6 trong sách giáo khoa Lịch sử 10 Cánh diều. Đồng thời đây cũng là tư liệu hữu ích giúp giáo viên soạn giáo án cho riêng mình.
Trả lời câu hỏi nội dung bài học Sử 10 Bài 13
1. Văn minh Chăm-pa
Câu hỏi trang 89
Đọc thông tin và xem Hình 13.3 hãy nêu cơ sở về điều kiện tự động nhiên góp phần hình thành nền văn minh Chăm-pa.
Gợi ý đáp án
– Điều kiện tự động nhiên góp phần hình thành nền văn minh Chăm-pa:
+ Văn minh Chăm-pa hình thành trên vùng duyên hải và 1 phần cao nguyên miền Trung Việt Nam ngày nay.
+ Địa hình đan xen khu vực cao nguyên có đồng bằng bé hẹp.
+ Những cảnh đồng màu sắc mỡ ven sông Thu Bồn tạo điều kiện tiện lợi cho sự định cư và canh tác nông nghiệp của cư dân.
+ Đường bờ biển dài tạo điều kiện tiện lợi cho quy trình giao lưu, tiếp xúc văn hóa có những nền văn minh khác.
Câu hỏi trang 89
Đọc thông tin, hãy nêu cơ sở dân cư hình thành nền văn minh Chăm-pa.
Gợi ý đáp án
– Cơ sở dân cư hình thành nền văn minh Chăm-pa:
+ Cư dân bản địa là những người nói tiếng Môn cố.
+ Ngoại trừ đấy, còn có sự xuất hiện của phòng ban cư dân nói tiếng Mã Lai – Đa Đảo.
=> Những nhóm cư dân này cùng cư có nhau và là chủ nhân trước tiên của văn minh Chăm-pa.
Câu hỏi trang 90
Đọc thông tin, tư liệu và xem Hình 13.4, hãy trình bày những thành tựu tiêu biểu về đời sống vật chất của nền văn minh Chăm-pa.
Gợi ý đáp án
– Thành tựu tiêu biểu về đời sống vật chất:
+ Nguồn lương thực chính là: gạo nếp, gạo tẻ; kê, đậu,.. bên cạnh ra còn có nguồn hải sản đa dạng có những loại cá, tôm, ốc,…
+ Trang phục: nam, nữ thường quấn ngang tấm vải từ lưng trở xuống, tai đeo trang sức,
+ Vua thường trên trong lầu cao, dân thường trên nhà sàn dựng bằng gỗ.
+ Thuyền đi biển phổ thông} là loại 2 đầu nhọn, có cánh buồm, phần đầu lái và mũi thuyền đểu uốn cong.
+ Kĩ thuật làm cho đồ gốm và xây dựng đền tháp siêu vươn lên là.
Câu hỏi trang 90
Đọc thông tin tư liệu, hãy trình bày những thành tựu tiêu biểu về đời sống tinh thần trong nền văn minh Chăm-pa.
Gợi ý đáp án
Thành tựu tiêu biểu về đời sống tinh thần:
– Sáng tạo ra chữ Chăm cổ trên cơ sở tiếp thu chữ Phạn
– Văn học dân gian (thần thoại, truyền thuyết, văn bi kị, sử thi,…) và văn học viết (thơ, trường ca,…) cùng tune hành tồn tại.
– Tín ngưỡng – tôn giáo:
+ có tục thờ cúng tổ tiên, chôn người chết trong những mộ chum.
+ Tiếp thu những tôn giáo của Ấn Độ là: Phật giáo và Hindu giáo
– Tư duy thẩm mĩ và sự sáng tạo của cư dân Chăm-pa biểu hiện rõ qua những công trình kiến trúc, điêu khắc, chế tác đồ trang sức,
– Âm nhạc và ca múa đặc biệt vươn lên là có những loại nhạc cụ, như đàn cầm, trồng, kèn,… cùng nhiều kiểu múa, như điệu múa Áp-sa-ra…
Câu hỏi trang 91
Đọc thông tin, tư liệu và xem Sơ đồ 13, hãy trình bày những thành tựu tiêu biểu về tổ chức xã hội và nhà nước của nền văn minh Chăm-pa.
Gợi ý đáp án
Thành tựu tiêu biểu về tổ chức xã hội và nhà nước:
– Tổ chức xã hội: Cư dân chủ yếu sinh sống trong làng, duy trì quan hệ cùng đồng và thân tộc.
– Tổ chức nhà nước theo thể chế quản chủ chuyên chế:
+ vua là người đứng đầu nhà nước, có quyền lực tối cao và tuyệt đối
+ Giúp việc cho vua là quan lại trên trung ương và địa phương, phân cấp thành bố hạng: tôn quan, thuộc quan và ngoại quan. Trong đấy: Tôn quan là chức quan cao cấp nhất trong triều đình. Thuộc quan là những chức quan dưới quyền tôn quan. Ngoại quan là những quan trấn trị tại địa phương.
+ Cả nước chia thành nhiều châu, dưới châu là huyện, dưới huyện là làng.
2. Văn minh Phù Nam
Câu hỏi trang 92
Đọc thông tin, tư liệu, hãy nêu cơ sở về điều kiện tự động nhiên hình thành nền văn minh Phù Nam.
Gợi ý đáp án
– Cơ sở về điều kiện tự động nhiên hình thành nền văn minh Phù Nam:
+ Văn minh Phù Nam hình thành trên lưu vực châu thổ sông Cửu Lengthy có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt đổ ra biển
+ Địa hình khu vực thấp, nguồn nước dồi dào, tiện lợi cho canh tác nông nghiệp trồng lúa nước.
+ Có vùng địa lí tiếp giáp biển có nhiều nơi tiện lợi cho việc hạn chế bão, neo đậu thuyền bè của những thương nhân, cư dân Phù Nam sớm có điều kiện giao lưu có nền văn minh của nhiều quốc gia khác.
Câu hỏi trang 92
Đọc thông tin và tư liệu, hãy nêu cơ sở dân cư hình thành nền văn minh Phù Nam.
Gợi ý đáp án
– Cơ sở dân cư hình thành nền văn minh Phù Nam:
+ Cư dân bản địa chủ yếu là người Môn cổ
+ Bên cạnh ra còn có 1 phòng ban cư dân tới từ bên bên cạnh.
=> Những tộc người này đã cùng nhau thiết lập quốc gia new, làm cho chủ nền văn minh Phù Nam.
Giải Luyện tập, vận dụng Lịch sử 10 Bài 13 trang 94
Luyện tập 1
Lập bảng so sánh về cơ sở hình thành của nền văn minh Chăm-pa, văn minh Phù Nam theo mẫu dưới đây.
Gợi ý đáp án
Văn minh Chăm-pa
Văn minh Phù Nam
Tương đồng
– Cơ sở tự động nhiên :
+ Có những dòng sông lớn, như: sông Thu Bồn trên Chăm-pa; sông Cửu Lengthy trên Phù Nam.
+ Có những đồng bằng phù sa màu sắc mỡ
+ Tiếp giáp có biển
– Cơ sở xã hội: cư dân bản địa là người Môn cổ; quanh đó đấy còn có 1 phòng ban dân cư di cư từ nơi khác tới.
Khác biệt
– Địa bàn hình thành: vùng duyên hải và 1 phần cao nguyên miền Trung Việt Nam ngày nay.
– Địa hình đan xen khu vực cao nguyên có đồng bằng bé hẹp.
– Địa bàn hình thành: trên lưu vực sông Cửu Lengthy (thuộc khu vực Nam Bộ của Việt Nam hiện nay).
– Địa hình thấp và tương đối bằng phẳng
Luyện tập 2
Đề cập tên những thành tựu tiêu biểu về đời sống vật chất và đời sống tinh thần của nền văn minh Chăm-pa, nền văn minh Phù Nam.
Gợi ý đáp án
a/ Thành tựu vật chất, tinh thần của cư dân Chăm-pa
– Thành tựu về đời sống vật chất:
+ Nguồn lương thực chính là: gạo nếp, gạo tẻ; kê, đậu,.. bên cạnh ra còn có nguồn hải sản đa dạng có những loại cá, tôm, ốc,…
+ Trang phục: nam, nữ thường quấn ngang tấm vải từ lưng trở xuống, tai đeo trang sức,
+ Vua thường trên trong lầu cao, dân thường trên nhà sàn dựng bằng gỗ.
+ Thuyền đi biển phổ thông} là loại 2 đầu nhọn, có cánh buồm, phần đầu lái và mũi thuyền đểu uốn cong.
+ Kĩ thuật làm cho đồ gốm và xây dựng đền tháp siêu vươn lên là.
– Thành tựu về đời sống tinh thần:
+ Sáng tạo ra chữ Chăm cổ trên cơ sở tiếp thu chữ Phạn
+ Văn học dân gian và văn học viết cùng tune hành tồn tại.
+ Tín ngưỡng – tôn giáo: có tục thờ cúng tổ tiên, chôn người chết trong những mô chum; tiếp thu những tôn giáo của Ấn Độ là: Phật giáo và Hindu giáo
+ Cư dân có tư duy thẩm mĩ và sự sáng tạo cao.
+ Âm nhạc và ca múa đặc biệt vươn lên là.
b/ Thành tựu vật chất, tinh thần của cư dân Phù Nam
– Thành tựu về đời sống vật chất:
+ Nguồn lương thực, thực phẩm chính là: lúa gạo, rau, củ, quả; gia súc, gia cầm, thuỷ hải sản…
+ Trang phục tuỳ theo từng tầng lớp xã hội: dân nghèo dùng vải might quần áo, nhà giàu dùng tơ lụa, gấm. Trang phục phổ thông} là mặc áo chui đầu hoặc trên trần, dùng vải quân làm cho váy, người dân đi chân đất hoặc đi dép bằng gỗ; còn vua đi dép băng ngà voi. Cư dân đặc biệt thích đeo đồ trang sức làm cho bằng đá quý, thuỷ tinh, vàng, bạc,…
+ Cư dân sống chủ yếu trong những nhà sản bằng gỗ.
+ Việc vận động đi lại giữa những khu vực chủ yếu bằng thuyền bè trên kênh rạch, sông, biển
Vận dụng
Hãy đóng vai chỉ dẫn viên du lịch giới thiệu có bạn học về 1 di tích thuộc văn minh Chăm-pa hoặc văn minh Phù Nam còn tồn tại tới ngày nay.
Gợi ý đáp án
(*) Giới thiệu Thánh địa Mỹ Sơn
– Thánh địa Mỹ Sơn tọa lạc trong 1 thung lũng có đường kính khoảng 2 km, trên làng Mỹ Sơn, xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, phương pháp trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 70km về phía Tây Nam.
– Những đền tháp tại Mỹ Sơn được xây dựng và tu bổ liên tục từ thế kỉ IV – XIII, để thờ thần Shiva (1 trong bố vị thần quan yếu nhất của Ấn Độ giáo) và những vị thần – vua của người Chăm-pa. Ban đầu, những ngôi đền trên Mỹ Sơn được làm cho từ gỗ. Tuy nhiên, do hỏa hoạn nên những ngôi đền bị thiêu trụi. Từ khoảng thế kỉ VII trở đi, những ngôi đền trên Mỹ Sơn được xây dựng bằng vật liệu bền vững như: gạch, đá…
– Từ cuối thế kỉ XIII, do nhiều nguyên nhân, thánh địa Mỹ Sơn bị bỏ hoang. Tới 5 1885, 1 toán lính Pháp đã tình cờ tìm ra ra sự tồn tại của khu di tích Mỹ Sơn. Từ đấy, nhiều đoàn chuyên gia đã tới Mỹ Sơn để khai quật, nghiên cứu. Tại thời điểm đầu thế kỷ XX, tại Mỹ Sơn có hơn 70 đền tháp, tuy nhiên, do thời kì và chiến tranh tàn phá nên hiện nay trên Mỹ Sơn chỉ còn khoảng 20 công trình cùng những mảng tường hoặc những dấu tích của nền móng cũ.
– Sở hữu lịch sử xây dựng và vươn lên là liên tục suốt 9 thế kỷ, những đền tháp nơi đây có nhiều kiểu thức kiến trúc phong phú, tune nhìn chung những đền tháp có tư thế vút lên cao biểu trưng cho sự vĩ đại và thanh khiết của ngọn núi Meru (ngọn núi thiêng trong Ấn Độ giáo).
– Cấu trúc từng ngôi đền tháp trên Mỹ Sơn có 3 phòng ban chính:
+ Đế tháp: tháp tượng trưng cho thế giới trần tục, thường được xây trên nền hình vuông hoặc hình chữ nhật. Xung quanh đế được trang trí những hoa văn: con thú, hình người cầu nguyện…
+ Thân tháp: tượng trưng cho thế giới tâm linh, nơi con người gột rửa bụi trần được thoát tục để có thể tiếp xúc có tổ tiên và hòa nhập có thần linh.
+ Mái tháp: mái tháp tượng trưng cho thần linh, thường có bố tầng càng lên cao càng thu hẹp. Ðỉnh tháp là khối đá nhọn có 4 cạnh, phần dưới trang trí những cánh sen – tượng trưng cho núi Kailasa – nơi cư ngụ của thần Shiva.
– Những công trình kiến trúc trên Mỹ Sơn đã biểu hiện đôi bàn tay tài hoa, khối óc tinh tế của cư dân Chăm-pa. 5 1999, khu di tích Mỹ Sơn được tổ chức UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới.
