Chí Phèo là 1 truyện ngắn xuất sắc của Nam Cao. Qua tác phẩm này, Nam Cao khái quát 1 hiện tượng xã hội tại nông thôn Việt Nam trước Phương pháp mạng. 1 phòng ban nông dân lao động lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa.
Hôm nay, Obtain.vn sẽ phân phối tài liệu giới thiệu về nhà văn Nam Cao, nội dung truyện ngắn Chí Phèo. Mời người sử dụng học sinh cùng tham khảo.
I. Đôi nét về nhà văn Nam Cao
– Nam Cao (1917 – 1951), tên khai sinh là Trần Hữu Tri.
– Quê tại làng Đại Hoàng, phủ Lý Nhân (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân), tỉnh Hà Nam.
– Ông là nhà văn hiện thực xuất sắc sở hữu những truyện ngắn, truyện dài chân thực viết về 2 mảng đề tài chính: người nông dân nghèo đói bị vùi dập và người trí thức nghèo, sống mòn mỏi bế tắc trong xã hội xưa cũ.
– Sau phương pháp mạng, Nam Cao chân thành sáng tác chuyên dụng cho cuộc kháng chiến.
– Ông đã hy sinh trên đường công tác tại vùng sau lưng địch.
– Những tác phẩm chính:
- Truyện ngắn: Chí Phèo (1941), Giăng sáng (1942), Đời thừa (1943), 1 đám cưới (1944), Đôi mắt (1948)
- Tiểu thuyết: Sống mòn (1944)
- Thể loại khác: Nhật kí tại rừng (1948), kí sự Chuyện biên giới (1951)…
II. Giới thiệu truyện ngắn Chí Phèo
1. Hoàn cảnh sáng tác
Dựa vào những cảnh thực, người thực mà Nam Cao được chứng kiến và nghe nói về làng Đại Hoàng quê mình, bức xúc trước hiện thực tàn khốc, Nam Cao viết thành truyện ngắn Chí Phèo vào tháng 2 5 1941.
2. Tóm tắt
Truyện ngắn “Chí Phèo” là câu chuyện về nhân vật cùng tên “Chí Phèo” – 1 đứa trẻ mồ côi bị bỏ rơi trong 1 dòng lò gạch xa lạ. Hắn được người làng chuyền tay nhau nuôi. Lớn lên, Chí Phèo đi tại hết nhà này tới nhà nọ và khiến canh điền cho Lý Kiến. Vì ghen, Lý Kiến đẩy Chí Phèo vào tù, 7 5 sau Chí Phèo trở về làng trong 1 bộ dạng khác hẳn của 1 tay anh chị. Hắn bị Bá Kiến lợi dụng và biến thành tay sai. Chí Phèo phát triển thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại, chuyên vạch mặt ăn vạ và gây tai họa cho người trong làng. Mối tình sở hữu Thị Nở đã khiến Chí Phèo hồi sinh, hắn khao khát khiến hòa sở hữu mọi người và sống lương thiện. Nhưng bà cô Thị Nở và dòng xã hội đương thời đã chặn đứng đường về “cõi người” của Chí Phèo. Tuyệt vọng, hắn tìm giết thịt Bá Kiến và tự động sát. Nghe tin Chí chết, Thị Nở nhìn xuống bụng và thầm nghĩ tới 1 dòng lò gạch bỏ ko vắng người hỗ trợ.
3. Bố cục
Gồm 3 phần:
- Phần 1. Từ đầu tới “cả làng Vũ Đại cũng ko ai biết”: Chí Phèo xuất hiện cùng tiếng chửi.
- Phần 2. Tiếp theo tới “ko bảo người thân đun nước mau lên”: Chí Phèo mất hết nhân tính.
- Phần 3. Còn lại): Sự thức tỉnh về ý thức bi kịch của cuộc đời Chí Phèo.
4. Nội dung
Chí Phèo là 1 kiệt tác của nền văn xuôi Việt Nam tiên tiến. Qua truyện ngắn này, Nam Cao khái quát 1 hiện tượng xã hội tại nông thôn Việt Nam trước Phương pháp mạng: 1 phòng ban nông dân lao động lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa. Nhà văn đã kết án đanh thép dòng xã hội tàn bạo tàn phá cả thế xác và tâm hồn người nông dân lao động, đồng thời khẳng định bản chất lương thiện của họ, ngay cả trong lúc họ bị vùi dập mất cả nhân hình, nhân tính.
5. Nghệ thuật
Xây dựng thành công nhân vật điển hình, nghệ thuật trần thuật linh hoạt, tự động nhiên mà nhất quán, ngôn ngữ nghệ thuật đặc sắc…
III. Dàn ý phân tách Chí Phèo
(1) Mở bài
Dẫn dắt, giới thiệu về tác phẩm Chí Phèo.
(2) Thân bài
a. Hoàn cảnh, xuất thân của Chí Phèo
– Xuất thân: tứ cố vô thân, ko cha ko mẹ, ko nhà cửa…
– 1 anh nông dân hiền lành, lương thiện:
- Chăm chỉ, thực thà: Đi ở hết nhà này đến nhà khác, cày thuê cuốc mướn để kiếm sống.
- Mơ ước bình dị: có một ngôi nhà nho nhỏ, chồng cày thuê cuốc mướn vợ dệt vải…
- Sống có lòng tự động trọng: Chà bố – vợ Chá Kiến gọi lên đấm lưng, bóp chân, Chí chỉ cảm thấy nhục hơn là thấy thích.
=> Chí Phèo có đủ điều kiện để sống cuộc sống yên bình như bao người khác, quãng đời lương thiện của Chí kéo dài trong khoảng 20 5 đầu
b. Quy trình tha hóa của Chí Phèo
* Chí Phèo bị bắt vào tù
- Chí Phèo khiến thuê cho nhà Bá Kiến.
- Vì 1 chuyện ghen tuông ko đâu, Chá Kiến đã đẩy Chí vào tù.
- Nhà tù thực dân đã biến Chí phát triển thành “con quỷ dữ của làng Vũ Đại”.
* Sau khoản thời gian ra tù
- Ngoại hình thay thế đổi: “Loại đầu trọc lốc, hàm răng cạo trắng hớn, dòng mặt thì câng câng đầy những vết sứt sẹo, 2 con mắt gườm gườm”.
- Nhân tính: du côn, du đãng, triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá phách, tới đòi nợ bá Kiến nhưng lại phát triển thành tay sai cho hắn.
c. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở
– Tình yêu thương mộc mạc, chân thành của Thị Nở – đã đánh thức bố̉n chất lương thiện của Chí Phèo:
- Nhận biết được mọi âm thanh trong cuộc sống.
- Nhận ra bi kịch trong cuộc đời của mình và sợ cô đơn, cô độc
- Chí Phèo thèm lương thiện và muốn làm hòa với mọi người.
– Hellònh ảnh bố́t cháo hành là hellònh ảnh độc đáo, chân thật và giàu ý nghĩa:
- Lần trước tiên và cũng là lần cuối cùng Chí được ăn trong tình yêu thương và hạnh phúc.
- Bát cháo chứa đựng tình yêu thương của thị Nở đã đánh thức phần người trong Chí.
d. Bi kịch bị cự tuyệt quyền khiến người
– Nguyên nhân: Do bố̀ cô Thị Nở ko cho Thị lấy Chí Phèo (đại diện cho những định kiến trong xã hội xưa).
– Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo:
- Lúc đầu: Chí ngạc nhiên trước thái độ của Thị Nở
- Sau Chí hiểu ra mọi việc: Tuyệt vọng, Chí uống rượu rồi xách dao đên nhà Chá Kiến đâm chết Chá Kiến và tự sát.
– Ý nghĩa hành động đâm chết Chá Kiến và tự sát của Chí:
- Đâm chết Chá Kiến là hành động lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh về quyền sống.
- Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống làm người.
(3) Kết bài
Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Chí Phèo.
Chí Phèo
Nghe đọc Chí Phèo:
Hắn vừa đi vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi. Khởi đầu chửi trời, có hề gì? Trời có của riêng nhà nào? Rồi hắn chửi đời. Thế cũng chẳng sao: Đời là hầu hết nhưng cũng chẳng là ai. Tức mình hắn chửi ngay hầu hết làng Vũ Đại. Nhưng cả làng Vũ Đại ai cũng nhủ: “Dĩ nhiên nó trừ mình ra!”. Ko ai lên tiếng cả. Tức thực! Ồ thế này thì tức thực! Tức chết đi được mất! Đã thế, hắn nên chửi cha đứa nào ko chửi nhau sở hữu hắn. Nhưng cũng ko ai ra điều. Mẹ kiếp! Thế thì có phí tổn rượu ko? Thế thì có khổ hắn ko? Ko biết đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn cho hắn khổ tới nông nỗi này! A ha! Buộc phải đấy hắn cứ thế mà chửi, hắn chửi đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn, đẻ ra dòng thằng Chí Phèo? Mà có trời biết! Hắn ko biết, cả làng Vũ Đại cũng ko ai biết.
1 anh đi thả ống lươn, 1 buổi sáng tinh sương đã thấy hắn trần truồng và xám ngắt trong dòng váy đụp để bên 1 lò gạch bỏ ko, anh ta rước lấy và đem cho 1 người đàn bà góa mù. Người đàn bà góa mù này bán hắn cho 1 bác bỏ phó cối ko con và lúc bác bỏ phó cối này chết thì hắn bơ vơ, hết đi tại cho nhà này lại đi tại cho nhà nọ. 5 2 mươi tuổi, hắn khiến canh điền cho ông lý Kiến, trên thực tế} cụ bá Kiến, ăn tiên chỉ làng. Dường như, có mấy lần bà bố nhà ông lý, trẻ nhiều mà lại hay ốm lửng, bắt hắn bóp chân, hay xoa bụng, đấm lưng gì đấy. Người ta bảo ông lý ra đình thì hách dịch, cả làng nên sợ, mà về nhà nên sợ dòng bà bố còn trẻ này. Người bà đấy phốp pháp, mẹ bà đấy hây hây, mà ông lý thì hay đau lưng nhiều; người có bệnh đau lưng thì hay sợ vợ mà chúa đời là khoẻ ghen. Có người bảo ông lý ghen anh canh điền khoẻ mạnh mà sợ bà bố ko dám nói. Có người thì bảo anh canh điền đấy được bà bố quyền thu quyền bổ trong nhà tin cẩn nên lấy trộm tiền trộm thóc nhiều. Từng người nói 1 phương pháp. Chẳng biết đâu mà lần. Chỉ biết 1 hôm Chí bị giải huyện rồi nghe đâu nên đi tù. Ko biết tù mấy 5, nhưng hắn đi biệt tăm 7, 8 5, rồi 1 hôm, hắn lại lù lù tại đâu lần về. Hắn về lần này trông khác hẳn, new đầu chẳng ai biết hắn là ai. Trông đặc như thằng sắng cá! Loại đầu thì trọc lốc, dòng răng cạo trắng hớn, dòng mặt thì đen mà siêu cơng cơng, 2 mắt gườm gườm trông gớm chết! Hắn mặc quần áo nái đen sở hữu dòng áo tây vàng. Loại ngực phanh đầy những nét chạm trổ rồng, phượng sở hữu 1 ông tướng cầm chùy, cả 2 cánh tay cũng thế. Trông gớm chết!
Hắn về hôm trước, hôm sau đã thấy ngồi tại chợ uống rượu sở hữu thịt chó suốt từ trưa tới xế chiều. Rồi say khướt, hắn xách 1 dòng vỏ chai tới cổng nhà bá Kiến, gọi tận tên tục ra mà chửi. Cụ bá ko có nhà. Thấy điệu bộ hung hăng của hắn, bà cả đùn bà 2, bà 2 thúc bà bố, bà bố gọi bà tư, nhưng kết cục chẳng bà nào dám ra nói sở hữu hắn 1 vài lời nên chăng. Mắc dòng nên dòng thằng liều lĩnh quá, nó lại say rượu, tay nó lại lăm lăm cầm 1 dòng vỏ chai, mà nhà lúc đấy toàn đàn bà cả… Thôi thì cứ đóng dòng cổng cho thực chặt, rồi mặc thây cha nó, nó chửi thì tai liền miệng đấy, chửi thì lại nghe! Thành thử chỉ có bố con chó dữ sở hữu 1 thằng say rượu!… Thực là ầm ỹ! Hàng xóm nên 1 bữa điếc tai, nhưng có lẽ trong bụng thì họ hả: xưa nay họ new chỉ được nghe bà cả, bà 2, bà bố, bà tư nhà cụ bá chửi người ta, trên thực tế} họ new thấy người ta chửi lại cả nhà cụ bá. Mà chửi new sướng miệng khiến sao! New ngoa ngắt khiến sao. Họ bảo nhau: Phen này cha con thằng bá Kiến đố còn dám vác mặt đi đâu nữa! Mồ mả tổ tiên tới lộn lên mất. Cũng có người hiền lành hơn bảo: “Phúc đời nhà nó, kiên cố ông lý ko có nhà…”. Ông lý đây là ông lý Cường, con giai cụ Bá nức tiếng là hách dịch, coi người như rơm rác. Buộc phải ông lý Cường thử có nhà xem nào! Quả nhiên họ nói có sai đâu! Đấy, có tiếng người sang sảng quát: “Mày muốn lôi thôi gì?… Loại thằng ko cha ko mẹ này! Mày muốn lôi thôi gì?…” Đã bảo mà! Loại tiếng quát tháo kia là tiếng lý Cường. Lý Cường đã về! Lý Cường đã về! Buộc phải biết… A ha! 1 dòng tát siêu kêu. Ôi! Loại gì thế này? Tiếng đấm tiếng đá nhau bình bịch. Thôi, cứ gọi là tan xương! Bỗng “choang” 1 dòng, thôi nên rồi, hẳn đập dòng chai vào cột cổng… ồ hắn kêu! Hắn vừa chửi vừa kêu làng như bị người ta cắt họng. Ồ hắn kêu!
– Ối làng nước ơi! Cứu tôi sở hữu… Ối làng nước ôi! Bố con thằng bá Kiến nó đâm chết tôi! Thằng lý Cường nó đâm chết tôi rồi, làng nước ôi!…
Và họ thấy Chí Phèo lăn lộn dưới đất, vừa kêu vừa lấy mảnh chai cào vào mặt. Máu ra loe loét trông gớm quá! Mấy con chó xông vào quanh hắn, sủa siêu hăng. Lý Cường tương đối tái mặt, đứng nhìn mà cười nhạt, cười khinh bỉ. Hừ! Ngỡ là gì, chẳng hoá ra nằm ăn vạ! Thì ra hắn định tới đây nằm vạ!
Người ta tuôn tới xem. Mấy dòng ngõ tối xung quanh đùn ra biết bao nhiêu là người! Thực ồn ào như chợ. Bà cả, bà 2, bà bố, bà tư nhà cụ bá cũng vững dạ vì có anh lý, cũng xưng xỉa ra chửi góp. Thực ra, những bà muốn xem Chí Phèo ra khiến sao? Ko khéo nó có ý gieo vạ cho cụ ông phen này…
Nhưng kìa cụ ông đã về. Cụ đựng tiếng siêu sang hỏi: “Loại gì mà đông như thế này?”. Chỗ này “lạy cụ”, chỗ kia “lạy cụ”, người ta kính cẩn giãn ra, và Chí Phèo bỗng nằm dài, ko nhúc nhích rên khe khẽ như sắp chết.
Thoáng nhìn qua, đã hiểu cơ sự rồi. Khiến lý trưởng rồi chánh tổng, trên thực tế} lại tới lượt con cụ khiến lý trưởng, những việc như thế này cụ ko lạ gì. Cụ hãy quát mấy bà vợ đang xưng xỉa chực tâng công sở hữu chồng:
– Những bà đi vào nhà: đàn bà chỉ lôi thôi, biết gì?
Rồi quay lại bọn người làng, cụ dịu giọng hơn 1 chút:
– Cả những ông, những bà nữa, về đi thôi chứ! Có gì mà xúm lại như thế này?
Ko ai nói gì, người ta dần dần tản đi. Vì nể cụ bá cũng có, nhưng vì nghĩ tới sự yên ổn của mình cũng có: người thân quê vốn ghét lôi thôi. Ai dại gì đứng ỳ ra đấy, có khiến sao họ triệu mình đi khiến chứng. Sau còn trơ lại Chí Phèo và cha con cụ bá. Ngay lúc này} cụ new lại sắp hắn, khẽ lay và gọi:
– Anh Chí ơi! Sao anh lại khiến ra thế ?
Chí Phèo lim dim mắt, rên lên:
– Tao chỉ liều chết sở hữu bố con nhà mày đấy thôi. Nhưng tao mà chết thì có thằng sạt nghiệp, mà còn rũ tù chưa biết chừng.
Cụ bá cười nhạt, nhưng tiếng cười giòn giã nhiều: người ta bảo cụ hơn người cũng chỉ bởi dòng cười.
– Loại anh này nói new hay! Ai khiến gì mà anh nên chết? Đời người chứ có nên con ngoé đâu? Lại say rồi nên ko?
Rồi đổi giọng, cụ thân mật hỏi:
– Về bao giờ thế? Sao ko vào tôi chơi? Đi vào nhà uống nước.
Thấy Chí Phèo ko nhúc nhích, cụ tiếp luôn:
– Nào đứng lên đi. Cứ vào đây uống nước đã. Có dòng gì ta trò chuyện tử tế sở hữu nhau, cần gì mà nên khiến thanh động lên như thế, người bên cạnh biết, mang trong mình tiếng cả.
Rồi vừa xốc Chí Phèo, cụ vừa phàn nàn:
– Khổ quá! Giá có tôi tại nhà thì đâu tới nỗi. Ta trò chuyện sở hữu nhau, thế nào cũng xong. Người lớn cả, chỉ 1 câu chuyện sở hữu nhau là đủ. Chỉ tại thằng lý Cường nóng tính ko biết nghĩ trước nghĩ sau. Ai, chứ anh sở hữu nó còn có họ kia đấy.
Chí Phèo chẳng biết họ hàng ra khiến sao, nhưng cũng thấy lòng nguôi nguôi. Hắn cố khiến ra vẻ nặng nề, ngồi lên. Cụ bá biết rằng mình đã thắng, đưa mắt nháy con 1 dòng, cụ quát:
– Lý Cường đâu! Tội mày đáng chết. Ko bảo người ta đun nước, mau lên!
Cụ dắt Chí Phèo đứng dậy, giục thêm vài tiếng nữa, và Chí Phèo chịu đi: hắn chỉ cố khập khiễng dòng chân như bị què. Là vì lúc đấy trong người hắn rượu đã tương đối nhạt rồi, ko còn kêu gào chửi bới, hắn thấy chừng như ko còn hăng hái nữa. Sự ngọt ngào khiến mềm nhũn, vả lại những người đứng xem về cả rồi, hắn thấy chừng như trơ trọi. Loại sợ cố hữu trong lòng thức dậy, dòng sợ xa xôi thuở ngày xưa, hắn thấy quả là táo bạo. Ko táo bạo mà dám gây sự sở hữu cha con bá Kiến, 4 đời khiến tổng lý. Và nghĩ thế, hắn thấy hắn cũng oai. Hắn khiến dòng ông gì tại làng này? Ko vây cánh, ko họ hàng thân thích; anh em ko có, tới bố mẹ cũng ko… Ờ thế mà cũng dám độc lực chọi nhau sở hữu lý trưởng, chánh tổng, bá hộ tiên chỉ làng Vũ Đại, Chánh Hội đồng kỳ hào, huyện hào, Bắc kỳ nhân dân đại biểu, khét tiếng tới cả trong hàng huyện. Thử hỏi đã có mặt nào trong dòng làng hơn 2 nghìn suất đinh này khiến được thế? Đề cập khiến rồi có chết cũng là cam tâm. Vậy mà ko: dòng cụ bá thét ra lửa đấy lại xử nhũn, mời hắn vào nhà xơi nước. Thôi cũng hả, đã xử nhũn thì hắn vào. Nhưng bỗng hắn lại tương đối ngần ngại; biết đâu dòng lão cáo già này nó lại chả lừa hắn vào nhà rồi lôi thôi? Ồ mà thực có thể như thế nhiều! Này nó hãy lôi ngay mấy dòng mâm dòng nồi hay đồ vàng đồ bạc ra khoác vào cổ hắn, rồi cho vợ ra kêu làng lên, rồi cột cổ hắn vào, chần cho 1 trận om xương, rồi vu cho là ăn cướp thì sao? Loại thằng bá Kiến này, già đời đục khoét, còn đớn dòng nước gì mà chịu lép như trấu thế? Thôi dại gì mà vào miệng cọp, hắn cứ đứng đây này, cứ lăn ra đây này, lại kêu toáng lên xem nào. Nhưng nghĩ ngợi 1 tí, hắn có lăn ra kêu nữa, liệu có còn ai ra? Vả lại trên thực tế} rượu nhạt rồi, ví dụ lại nên rạch mặt mấy nhát nữa thì cũng đau. Thôi cứ vào! Vào thì vào, cần quái gì. Muốn đập đầu thì vào ngay nhà nó mà đập đầu còn hơn tại bên cạnh. Cùng nhiều, nó có giở quẻ, hắn cũng chỉ tới đi tại tù. Trên tù thì hắn coi là thường. Thôi cứ vào.
Vào rồi, hắn new biết những dòng hắn sợ là hão cả. Bá Kiến quả có ý muốn dàn xếp cùng hắn thực. Ko nên cụ đớn, chính thực cụ khôn róc đời, thứ 1 sợ kẻ anh hùng, thứ 2 sợ kẻ cố cùng liều thân. Chí Phèo ko là anh hùng, nhưng nó là dòng thằng liều lĩnh. Liều lĩnh thì ai thèm chấp! Thế nào là mềm nắn rắn buông? Loại nghề khiến việc quan, ví dụ nhất nhất dòng gì cũng đè đầu ấn cổ thì lại bán nhà đi cho sớm. Cụ vẫn bảo lý Cường như thế đấy. Vũ dũng như hắn mà khiến lý trưởng là nhờ có có cụ. Cụ mà chết đi rồi, “chúng nó” lại ko cho ăn bùn.
Tiếng vậy, khiến tổng lý ko nên việc dễ. Trên dòng làng này, dân quá 2 nghìn, xa phủ xa tỉnh, nói ăn thì cũng dễ ăn nhưng ko nên hễ mà khiến lý trưởng thì cứ việc ngồi mà khoét. Hồi 5 nọ, 1 thầy địa lý qua đây có bảo đất làng này vào dòng thế “quần ngư tranh thực”, vì thế mà bọn đàn anh chỉ là 1 đàn cá tranh mồi. Mồi thì ngon đấy, nhưng mà 5 bè 7 mối, bè nào cũng muốn ăn. Bên cạnh mặt tử tế sở hữu nhau, nhưng thực ra trong bụng lúc nào cũng muốn cho nhau lụn bại để cưỡi lên đầu lên cổ. Ngay thằng Chí Phèo này tới đây sinh sự biết đâu lại ko có thằng nào ẩy tới? Ví dụ cụ ko chịu nhịn, khiến cho lớn chuyện có lúc tốn tiền. Loại nghề quan bám thằng có tóc ai bám thằng trọc đầu? Bỏ tù nó thì dễ rồi; nhưng bỏ tù nó cũng có ngày nó được ra, liệu lúc đấy nó có để mình yên ko chứ? Cụ nên dòng vụ thằng 5 Thọ, mãi tới giờ vẫn chưa quên.
5 Thọ vốn là 1 thằng đầu bò đầu bướu. Hồi đấy, bá Kiến new ra khiến lý trưởng, nó chừng như kình nhau sở hữu lão ra mặt; lý Kiến muốn trị nhưng chưa có dịp. Được ít nhiều ngày, hắn can dự vào 1 vụ cướp bị bắt giam; lý Kiến ngấm ngầm vận động cho vào tù. Vẫn tưởng 1 người vai vế như 5 Thọ mà thất cơ lỡ vận tới nỗi tội tù khiến gì còn dám vác mặt mo về làng? Lý Kiến mừng thầm rằng đã nhổ được cây đinh trước mắt. Nào ngờ 1 buổi tối lý Kiến đang ngồi 1 mình soạn giấy mẹ thì 5 Thọ vác dao xộc vào. Nó đứng chặn lấy cửa và bảo: ví dụ kêu lên 1 tiếng thì đâm chết liền. Thì ra nó vượt ngục và về đây nhờ có ông lý 1 dòng thẻ mang trong mình tên 1 người lương thiện và 1 trăm đồng bạc để trốn đi. Nó lại bảo: nghe nó thì nó đi biệt, mà ko nghe thì nó đâm chết, rồi muốn ra sao thì ra; còn muốn sống sở hữu vợ con thì nghe nó.
Lẽ tất nhiên là lý Kiến nghe, 5 Thọ đi phen đấy là mất tăm, cũng ko bao giờ về nữa thực. Nhưng thói đời, tre già măng mọc, có bao giờ hết những thằng du côn? 5 Thọ vừa đi, lại có binh Chức tại đâu lần về. Mà thằng này lúc nó còn tại nhà, nào nó có ngạo ngược gì cho cam! Người ta đã nên gọi hắn là cục đất. Ai bảo khiến sao thì ư hữ khiến vậy, new quát 1 tiếng thì đã đái cả ra quần, thuế bổ 1 đồng thì đóng quá 2, tới nỗi có con vợ hay hay mắt, bị người ta ghẹo cũng chỉ yên ổn yên ổn rồi về nhà hành vợ chứ chẳng dám ho he gì, thế đấy: dòng nghề đời hiền quá cũng hoá ngu, tại đâu chứ tại đất này đã ngu, đã nhịn thì chúng nó ấn cho tới ko còn ngóc đầu lên được. Hắn khiến thì khiến cật lực mà quanh 5 vẫn nghèo rớt mồng tơi; chỉ vì 1 miếng cũng ko giữ được mà ăn; đứa nào nó vớ nó cũng xoay, mà đứa nào xoay thì cũng chịu. Sau cùng bực quá, hắn ra đi lính. Lại càng thêm tội! Ko bực còn được vợ, tuy rằng thỉnh thoảng có bị sấy sớt ra bên cạnh, những vẫn là vợ mình. Bực thì hoá ra mất vợ. Bởi vì chị vợ tại nhà còn trẻ, new 2 con, dòng mắt sắc như dao lại hồng hồng đôi mẹ, bỗng nhiên sinh ra vắng chồng, của ngon trờ trờ ngay trước mắt, ai mà chịu được?
Nhà chị Binh tại sắp đường. Ông phó đi đánh bạc ban đêm về cũng tạt vào; anh trương tuần đi tuần cũng tạt vào; anh hàng xóm cũng mò sang, thậm chí tới dòng thằng hương Điền, đầu 2 thứ tóc, già đời khiến đầy tớ cho những ông lý trưởng, cũng mon males vào gạ gẫm. Vợ binh Chức đã nghiễm nhiên thành 1 con nhà thổ ko nên trả tiền để bọn lý dịch trong làng chuyên đổi. Chính ngay lý Kiến, tuy hồi đấy đã có tới bố vợ, cũng ko nỡ bỏ hoài dòng của ko dưng được trời cho; và ko bỏ hoài, ông còn được lợi. Từng lần chị Binh đi lĩnh lương hay lĩnh măng đa của chồng, nên mượn ông lý đi nhận thực. Ko ông lý nào vác của nhà đi ăn mà nhận thực cho người ta, điều đấy là cố nhiên. Nhưng sở hữu lý Kiến thì ko những cơm rượu tiền túi, còn nên cho ngồi xe chung và còn tại lại tỉnh nữa.
Thế là mấy đồng bạc lương đi đời; mấy đứa con của chị ngày mai chỉ được mấy dòng kẹo đạn mút, hay hậu hĩnh ra thì được mấy cặp bánh giầy giò ăn. Thành thử công lao anh Binh, rút lại chỉ cho chị Binh từng tháng 1 lần hưởng những cuộc vui sở hữu ông lý nhà.
Chẳng hiểu anh ta cũng biết thế mà chán cảnh nhà hay sao mà mãn hạn bố 5 cũng ko thấy trở về. Rồi ít nhiều ngày sau, có trát về làng truy nã và áp giải tên Trần Văn Chức. Lý Kiến khai tên đấy thuộc hạng dân lưu tán ko về làng. Nhưng khai hôm trước thì hôm sau hắn về. Lý Kiến sai đầy tớ đem trát tới nhà đòi hắn. Hắn tới ngay, nhưng lại dẫn theo cả vợ và 2 con. Ko đợi ông lý nói 1 câu, hắn rút con dao chọc tiết lợn ra, nhăm nhăm cầm tại tay mà bảo rằng: “Chẳng nói giấu gì ông, tôi can án giết thịt người. Ví dụ ông ko thương, mà bắt giải thì vợ con tôi chết đói. Thôi thì đằng nào chúng nó cũng chết, tôi đâm chúng nó chết tại đây rồi ông bắt đi tại tù luôn thể”. Mắt hắn đỏ ngầu; lưỡi dao hắn hoa lên loang loáng, chỉ trông cũng lạnh gáy. Hắn có thể giết thịt người được nhiều, mà ko chỉ giết thịt có vợ và con thôi, lúc hắn có gan đâm chết vợ con thì hắn có kiêng gì dòng cổ của người khác nữa? Lý Kiến nghĩ ngợi 1 lúc rồi bảo cứ về rồi ông liệu. Ông liệu nghĩa là ông che đậy dòng án của hắn cho ko ai biết và từng lần có trát về nhắc, ông lại khai rằng: vẫn chưa có tên Chức về. Thế là hắn nghiễm nhiên sống tại ngay chính giữa quê hương hắn. Và trên thực tế} người ta thấy vợ hắn siêu chính chuyên mà lại trung thành, chị chăm chỉ khiến ăn để nuôi hắn. Những ông trưởng, ông phó tự động nhiên nghĩ bụng rằng: người ta có chồng rồi mà còn chàng màng thì nên tội; ai cũng sinh ra tử tế cả chỉ trừ anh Binh, bởi vì Chức trên thực tế} lại siêu mực ngang ngược. Hắn ăn vườn đấy, nhưng chẳng nộp thuế cho ai. Thúc hắn thì hắn chửi, cắm vườn hắn thì hắn chém, sinh chuyện sở hữu hắn thì chính lý trưởng làng có lỗi bởi vì cố ý ẩn lậu hắn là 1 tên can phạm. Đó thế mà hắn cũng chưa vừa lòng đâu. 1 hôm, ko hiểu nghĩ ngợi thế nào, hắn vác dao tới bảo thẳng vào mặt lý Kiến rằng:
– Hồi tôi còn tại ngũ, tôi gửi về nhà có trăm. Ko biết vợ tôi nó tiêu pha gì hay cho trai mà ko còn 1 đồng nào cả. Tôi hỏi nó thì nó bảo: tại nhà đàn bà con gái 1 mình, ko dám giữ tiền, được đồng nào mang trong mình gửi ông lý cả. Tôi sợ nó bịa ra nên đã trói sẵn nó tại nhà. Ngay lúc này} tôi tới thưa sở hữu ông, tính toán xem được bao nhiêu cho đem về nuôi cháu. Thiếu 1 đồng thì tôi ko để yên cho chúng nó.
Lý Kiến hiểu rằng: “chúng nó” đây có thể gồm cả ông. Ông cười nhạt bảo rằng:
– Thế này này, anh Binh ạ: chị đấy gửi tôi thì quả là ko có…
Hắn trợn mắt lên quát:
– Thế thì thằng nào ăn đi?
Lý Kiến vội nói lấp ngay:
– Thế nhưng mà anh có thiếu tiền thì cứ bảo tôi 1 tiếng. Chị đấy trót tiêu đi rồi thì có giết thịt cũng chẳng ra. Lôi thôi khiến gì sinh tội.
Ông mở tráp ra quăng hắn 5 đồng bạc. Hắn cầm lấy, “lạy ông” tử tế, rồi xách dao ra về. Từ hôm đấy hắn thành tử tế sở hữu lý Kiến, nhận là chỗ đầy tớ chân tay, nhưng lý Kiến thỉnh thoảng vẫn nên cho hắn tiền. Cho mãi tới 5 ngoái đây, hắn chết…
Thì 5 nay lại nảy sinh Chí Phèo, 1 thằng hiền lành như đất – tội nghiệp cho hắn, có lần lý Kiến thấy hắn vừa bóp đùi cho bà bố, vừa run run! Bỗng nhiên vùng dậy giở toàn những giọng uống máu người ko tanh. Thì ra già néo đứt dây. Cụ tiên chỉ làng Vũ Ðại nhận ra rằng: đè nén con em tới nỗi nó ko chịu được nên bỏ làng đi là dại. Mười thằng đã đi ra thì 9 thằng trở về sở hữu dòng vẻ hung đồ, dòng tính ương ngạnh học được từ phương xa. 1 người khôn ngoan chỉ bóp tới nửa chừng. Hãy ngấm ngầm đẩy người ta xuống sông, nhưng rồi dắt nó lên để nó đền ơn. Hãy đập bàn đập ghế đòi cho được 5 đồng, nhưng được rồi thì lại vất trả lại 5 hào “vì thương anh túng quá”! Và cũng nên tùy thuộc} mặt nữa: những thằng có máu mặt, vợ đẹp, con đàn chính là những thằng dễ bóp; trái lại những thằng tứ cố vô thân, giết thịt chúng thì dễ, nhưng giết thịt được, chỉ còn có xương; mà gây sở hữu chúng là mở 1 dịp phải chăng để cho những phe nghịch xoay lại mình. Làng nào cũng có nhiều cánh, từng cánh kết bè kết đảng chung quanh 1 người: cánh cụ bá Kiến, cánh ông đội Tảo, cánh ông Tư Ðạm, cánh ông Bát Tùng… Bằng đấy cánh du lại sở hữu nhau để bóc lột con em, nhưng ngấm ngầm chia rẽ, nhè từng chỗ hở để mà trị nhau. Cụ lại nhận ra rằng: tại dòng đất nhà quê, bọn dân hiền lành chỉ è cổ khiến nuôi bọn hào lý, nhưng chính bọn hào lý, nhiều lúc lại nên ngậm miệng phân phối cho những thằng cùng hơn cả dân cùng liều lĩnh, lúc nào cũng có thể cầm dao đâm người hay đâm mình.
Nhưng cụ ko nên là 1 người ưa than thở. Than thở chẳng ích gì cho ai, dòng bọn dân đinh suốt đời bị đè nén sở dĩ bị đè nén suốt đời chỉ vì lúc bị đè nén chúng chỉ biết than thở chứ ko biết khiến gì khác. Cụ bá Kiến ko cần than thở: trị ko lợi thì cụ dùng. Cụ nghĩ bụng cũng nên có những thằng đầu bò chứ? Ko có những thằng đầu bò thì lấy ai mà trị những thằng đầu bò? Thế lực của cụ sở dĩ lấn át được những vây cánh khác, 1 phần lớn cũng bởi cụ biết mềm biết cứng, biết thu dụng những thằng bạt mạng ko sợ chết và ko sợ đi tù. Những thằng đấy chính là những thằng được việc. Lúc cần tới, chỉ cho nó dăm hào uống rượu, là có thể sai nó tác hại bất cứ anh nào ko nghe mình. Gặp người bướng bỉnh, đanh thép thì nó lừa đốt nhà hay cho mấy lát dao; gặp người non mặt, thì nó quăng vào chai rượu lậu, hay gây sự rồi lăn ra kêu làng. Có chúng nó sinh chuyện thì new có dịp mà ăn, ví dụ ko thì giữa đám dân hiền lành và yên phận này, khéo nhiều chỉ bóp nặn được vào vụ thuế. Thuế 1 5 có 1 lần ví dụ chỉ trông vào đấy thì bán cha đi cũng ko đủ để bù vào chỗ bố, 4 nghìn bạc chạy chọt để tranh triện đồng.
Vì thế, đêm hôm đấy, tại nhà bá Kiến ra về, Chí Phèo vô cùng hả hê! Bá Kiến đã ko vu vạ gì cho hắn, lại còn giết thịt gà sắm rượu cho hắn uống, xong lại đãi thêm đồng bạc để về uống thuốc. Ðồng bạc, khiến gì tới thế? Hắn loạng choạng vừa đi vừa cười; hắn chẳng cần tới bố xu. Lúc ngồi tù hắn có học mót được mấy bài thuốc giấu: chỉ vài nắm lá, là mặt hắn lại đâu vào đấy ngay. Còn đồng bạc lại để đi uống rượu…
Hắn uống được có bố hôm, hôm thứ tư thì hắn trợn mắt lên, bảo con mẹ hàng rượu rằng:
– Hôm nay ông ko có tiền; nhà mày bán chịu cho ông 1 chai. Tối ông mang trong mình tiền tới trả.
Mụ bán hàng rượu tương đối ngần ngừ. Thế là hắn rút bao diêm đánh dòng xòe, châm diêm lên mái nhà mụ. Mụ hoảng hốt kêu la om sòm vội dập tắt ngọn lửa vừa new cháy. Rồi khóc khóc mếu mếu, mụ đưa chai rượu. Hắn hầm hầm, chĩa vào mặt mụ bảo rằng:
– Loại giống nhà mày ko ưa nhẹ! Ông sắm chứ ông có xin nhà mày đâu! Mày tưởng ông quỵt hở? Mày thử hỏi cả làng xem ông có quỵt của đứa nào bao giờ ko? Ông ko thiếu tiền! Ông còn gửi đằng cụ bá, chiều này ông đi lấy về ông trả.
Mụ vừa kéo áo lên quẹt nước mũi, vừa bảo:
– Chúng cháu ko dám kiên cố lép nhưng quả là ít vốn.
Hắn quát lên:
– Ít vốn thì tối nay ông trả. Nhà mày đã chết ngay trên thực tế} hay sao?
Rồi hắn xách chai ra về. Hắn về dòng miếu con tại bờ sông, vì vốn từ trước tới nay ko có nhà. Lúc đi đường, hắn đã vặn được tại nhà nào đấy 4 quả chuối xanh, và bốc của cô hàng xén 1 dúm con muối trắng. Ngay lúc này} hắn uống rượu sở hữu chuối xanh chấm muối trắng và thấy rằng cũng ngon. Hắn uống rượu sở hữu dòng gì cũng ngon.
Uống xong hắn chùi miệng, rồi ngật ngà ngật ngưỡng tới nhà bá Kiến. Gặp ai hắn cũng bảo: hắn tới nhà cụ bá Kiến đòi nợ đây! New trông thấy hắn vào tới sân, bá Kiến đã biết hắn tới sinh sự rồi. Loại mắt thì ngầu lên, 2 chân thì đi lảo đảo, dòng môi bầm lại mà run bần bật. Cũng might, hắn ko cầm vỏ chai, bá Kiến cũng dõng dạc hỏi:
– Anh Chí đi đâu đấy?
Hắn chào lớn:
– Lạy cụ ạ. Bẩm cụ… Con tới cửa cụ để kêu cụ 1 việc ạ.
Giọng hắn lè nhè và tiếng đã sắp như méo mó. Nhưng bộ điệu thì lại như hiền lành; hắn vừa gãi đầu gãi tai, vừa lải nhải:
– Bẩm cụ, từ ngày cụ bắt đi tại tù, con lại sinh ra thích đi tại tù, bẩm có thế, con có nói gian thì trời tru đất diệt, bẩm quả là đi tù sướng quá. Ði tại tù còn có cơm để mà ăn, trên thực tế} về làng về nước, 1 thước đất cắm dùi ko có, chả khiến gì nên ăn. Bẩm cụ, con lại tới kêu cụ, cụ lại cho con đi tù…
Cụ bá quát, khởi đầu bao giờ cụ cũng quát để thử dây thần kinh của người.
– Anh này lại say khướt rồi!
Hắn xông lại sắp, đảo ngược mắt, giơ tay lên nửa chừng:
– Bẩm ko ạ, bẩm thực là ko say. Con tới xin cụ cho con đi tù mà ví dụ ko được thì… thì… thưa cụ…
Hắn móc đủ mọi túi, để tìm 1 dòng gì, hắn giơ ra: đấy là 1 con dao bé, nhưng siêu sắc. Hắn nghiến răng nói tiếp:
– Vâng, bẩm cụ ko được thì con nên đâm chết dăm bố thằng, rồi cụ bắt con giải huyện.
Rồi hắn cúi xuống, tần mần gọt cạnh dòng bàn lim. Cụ bá cười khanh khách. Cụ vẫn tự động phụ hơn đời dòng cười Tào Tháo đấy. Cụ đứng lên vỗ vai hắn mà bảo rằng:
– Anh bứa nhiều. Nhưng này, anh Chí ạ, anh muốn đâm người cũng ko khó gì. Ðội Tảo nó còn nợ tôi 5 mươi đồng đấy, anh chịu khó tới đòi cho tôi, đòi được tự động nhiên có vườn.
Ðội Tảo là 1 tay vai vế trong làng. Vây cánh ông ta mạnh, vẫn kình nhau sở hữu nhà cụ bá mà cụ bá thường nên chịu bởi hắn là cựu binh, lương hưu trí nhiều, quen thuộc nhiều, lại ăn nói chuyên nghiệp. Hắn vay cụ bá 5 mươi đồng đã từ nhiều ngày, trên thực tế} đột nhiên trở mặt vỗ tuột, lấy cớ rằng số tiền đấy tính vào món tiền chè lý Cường ra khiến lý trưởng chưa tạ hắn. Cụ bá tức như chọc họng, nhưng chưa biết khiến thế nào, bởi vì thằng binh Chức, đầy tớ chân tay của cụ, khả dĩ đương đầu sở hữu hắn được, chết 5 ngoái rồi. Ngay lúc này} cụ new lại gặp được Chí Phèo, có thể thay thế cho binh Chức. Cụ thử nói khích xem sao. Ví dụ nó trị được đội Tảo thì phải chăng nhiều. Ví dụ nó bị đội Tảo trị thì cụ cũng chẳng thiệt gì, đằng nào cũng có lợi cho cụ cả.
Chí Phèo nhận ngay! Hắn tức khắc tới nhà đội Tảo, và đựng tiếng chửi ngay từ đầu ngõ. Giá gặp nên hôm khác, thì có án mạng nhiều: đội Tảo cũng có thể đâm chém được, chưa bao giờ chịu hàng trước cuộc giao tranh. Nhưng phúc đời cho hắn, hay là cho Chí Phèo, hôm đấy hắn ốm liệt giường, ko sao nhắc mình dậy được, có lẽ hắn cũng ko biết Chí Phèo chửi hắn. Vợ hắn, thấy Chí Phèo thở ra mùi vị rượu, và biết rõ đầu đuôi món nợ, lấy 5 mươi đồng giấu chồng đưa cho người thân đi theo Chí Phèo. Đàn bà vốn chuộng hoà bình; họ muốn yên chuyện thì thôi, gai ngạnh khiến gì cho sinh sự. Vả lại, bà đội cũng nghĩ rằng: chồng mình đang ốm… chồng mình có nợ người ta hẳn hoi… Và 5 chục đồng bạc đối sở hữu nhà mình là mấy, lôi thôi lại chả tốn tới bố lần 5 chục đồng!
Vì thế, Chí Phèo new được vênh vênh ra về; hắn thấy hắn oai thêm bậc nữa. Hắn tự động đắc: “anh hùng làng này cóc có thằng nào bằng ta!”. Cụ bá thấy mình thắng bên địch mà ko cần tới hội đồng khiến biên bản xem chừng thích chí. Cụ đưa luôn cho anh đầy tớ chân tay new luôn 5 đồng.
– Anh Chí ạ, cả 5 chục đồng này phần anh. Nhưng ví dụ anh lấy cả thì chỉ bố hôm là tan hết. Vậy anh cầm lấy chỗ này uống rượu còn để tôi bán cho anh mảnh vườn; ko có vườn đất thì khiến ăn gì?
Chí Phèo “vâng dạ” ra về. Mấy hôm sau, cụ bá bảo lý Cường cho hắn 5 sào vườn tại bãi sông cắm thuế của 1 người làng hôm nọ. Chí Phèo bỗng thành ra có nhà. Hồi đấy hắn new đâu hăm 7 hay hăm 8…
Ngay lúc này} thì hắn đã thành người ko tuổi rồi. Cha mươi 8 hay bố mươi 9? 4 mươi hay bên cạnh 4 mươi? Loại mặt hắn ko trẻ cũng ko già; nó ko còn nên là mặt người; nó là mặt của con vật lạ, nhìn mặt những con vật có bao giờ biết tuổi? Loại mặt hắn vàng vàng mà lại muốn xạm màu sắc gio; nó vằn dọc vằn ngang, ko thứ tự động, biết bao nhiêu là sẹo. Vết những mảnh chai của bao nhiêu lần ăn vạ kêu làng, bao nhiêu lần, hắn nhớ khiến sao nổi? Bao nhiêu việc ức hiếp, phá phách, đâm chém, mưu hại, người ta giao cho hắn khiến! Những việc đấy chính là cuộc đời của hắn; cuộc đời mà hắn cũng chả biết đã dài bao nhiêu 5 rồi. Bởi vì ngay tới dòng thẻ có biên tuổi hắn cũng ko có, trong sổ làng người ta vẫn khai hắn là dân lưu tán, nhiều ngày 5 ko về làng. Hắn nhớ mang trong mình máng rằng có lần hắn 2 mươi tuổi, rồi hắn đi tại tù, rồi chừng như hắn hăm nhăm ko biết có đúng ko? Bởi từ đấy thì đối sở hữu hắn ko còn ngày tháng nữa. Bởi vì từ đấy hắn bao giờ cũng say. Nhưng cơn say của hắn tràn cơn này qua cơn khác, thành 1 cơn dài, mênh mông, hắn ăn trong lúc say, ngủ trong lúc say, thức dậy vẫn còn say, đập đầu rạch mặt chửi bới, dọa nạt trong lúc say, uống rượu trong lúc say, để rồi say nữa, say vô tận. Chưa bao giờ hắn tỉnh và có lẽ hắn chưa bao giờ tỉnh táo, để nhớ rằng có hắn tại đời. Có lẽ hắn cũng ko biết rằng hắn là con quỷ dữ của làng Vũ Ðại, để tác quái cho bao nhiêu dân làng. Hắn biết đâu hắn đã phá bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao nhiêu cảnh yên vui, đạp đổ bao nhiêu sung sướng, khiến chảy máu và nước mắt của bao nhiêu người lương thiện. Hắn đâu biết vì hắn khiến hầu hết những việc đấy trong lúc người hắn say; hắn say thì hắn khiến bất cứ dòng gì người ta sai hắn khiến. Mọi dân làng đều sợ hắn và hạn chế mặt hắn từng lúc hắn qua.
Vì thế cho nên hắn chửi hay là chẳng vì dòng gì hắn cũng chửi, cứ rượu xong là hắn chửi. Hắn chửi như những người say rượu hát. Giá hắn biết hát thì có lẽ hắn ko cần chửi. Khổ cho hắn và khổ cho người hắn lại ko biết hát. Thì hắn chửi, cũng như chiều nay hắn chửi…
Hắn chửi trời và đời. Hắn chửi cả làng Vũ Ðại. Hắn chửi hầu hết những đứa nào ko chửi nhau sở hữu hắn. Nhưng cũng mặc, ai mà hoài tương đối, tức mình hắn chửi đứa nào đẻ ra chính hắn, lại càng ko ai cần! Và hắn lấy thế khiến ức nhiều; bởi vì người ta ko thể chửi nhau 1 mình; chửi nhau 1 mình thì còn văn vẻ gì! Thế là kiên cố chắn đã có 1 cớ để tức tối, 1 cớ siêu chính đáng để hắn có thể hùng hổ đi báo thù. Buộc phải, hắn nên báo thù, báo thù vào bất cứ ai. Hắn nên vào nhà nào new được, bất cứ nhà nào. Hắn sẽ rẽ vào bất cứ ngõ nào hắn gặp để đập phá đốt nhà hay lăn ra kêu làng nước. Buộc phải đấy, hắn sẽ rẽ vào bất cứ ngõ nào hắn gặp… Á, đâu kia rồi mau mau…
Nhưng mà mặt trăng lên, mặt trăng rằm vành vạnh. Và ánh trăng chảy trên đường trắng tinh. Ồ, dòng gì đây, đen và méo mó trên đường trăng nhễ nhại? Nó xệch xạc về bên trái, thu gọn vào rồi lại dài loang ra, xé rách vài chỗ.
Nó cứ quần quật dưới chân Chí Phèo. Chí Phèo đứng lại và nhìn nó và hắn bỗng nghiêng ngả cười. Hắn cười ngặt nghẽo, cười rũ rượi. Giá hắn cứ chửi lại còn dễ nghe! Loại vật xệch xạc trên đường chính là bóng hắn. Thế là hắn cười, và hắn quên báo thù: hắn đi qua dòng ngõ trước tiên kia rồi. Ngay lúc này} thì tới ngõ nhà tự động Lãng, 1 anh thầy cúng có 1 bộ râu lờ phờ. Chí phèo bỗng nảy sinh 1 ý: tạt vào đây và đập dòng bàn chầu văn của lão tự động nửa mùa này ra. Bởi vì lão tự động này vừa khiến thầy cúng lại vừa khiến nghề hoạn lợn. Loại đàn của lão lừng phừng nghe còn chối tai hơn là lợn kêu. Nhưng lúc vào thì lão tự động lại đang uống rượu; lão uống rượu ngay tại sân, vừa uống vừa vuốt râu, vừa rung rung dòng đầu. Chí Phèo đứng lại nhìn, thấy lão cũng hay hay. Hắn thấy hầu hết những người uống rượu đều hay hay. Rồi đột nhiên hắn khát, trời ơi sao mà khát! Khát tới cháy cổ họng… Ko do dự, hắn lại bên lão tự động, nhắc lấy chai rượu ngửa cổ dốc vào mồm tu. Lão tự động duỗi dòng cổ gà vặt lông ra, trố mắt lên, nhưng ko nói gì. Lưỡi lão ríu lại rồi, còn nói khiến sao được? Lão đã uống hết 2 phần chai. Còn 1 phần thì Chí Phèo tu nốt. Hắn tu có 1 tương đối, rồi khà 1 dòng, chép dòng miệng như còn thèm. Rồi hắn nắm lấy mấy dòng râu lờ phờ của lão tự động, nâng soi lên trăng mà cười. Lão tự động cũng cười. 2 thằng say rượu ngả vào nhau mà cười, như 1 đôi tri kỷ cuồng. Rồi tự động Lãng vào nhà xách 2 chai rượu nữa; lão còn đúng 2 chai nữa, lão mời Chí Phèo uống nữa, uống thực say, ko cần gì. Cứ việc uống, đừng có lo ngại gì đấy! Vợ lão chết tới 7 8 5 nay rồi, con gái lão chửa hoang bỏ lão đi, lão chỉ có 1 mình, ko còn vợ con nào mè nheo cả, lão muốn uống tới bao giờ thì uống. Cứ uống! Cứ uống, cứ uống đi ông bạn lạc đường từ cung trăng xuống ạ! Uống thực tợn, uống tới đái ra rượu thì new thích. Nhịn uống để khiến gì? Có giàu có sang, có khiến nên ông cả bà lớn nữa, chết cũng ko ai gọi là “cụ lớn mả”! Lão sống có tới hơn 5 mươi rồi mà chưa thấy 1 cụ lớn mả nào sống sót! Chỉ có dòng mả, dòng mả đất. Ai chết cũng thành dòng mả, say sưa chết cũng thành dòng mả, lo gì? Cứ say.
Chưa bao giờ Chí Phèo được thỏa thê tới thế! Hắn lấy khiến lạ sao mãi tới hôm nay new ngồi uống rượu sở hữu thằng cha tự động này. Chúng uống sở hữu nhau siêu là nhiều. Và siêu là nhiều. Người ta tưởng như cả làng Vũ Ðại nên nhịn uống để đủ rượu cho chúng uống.
Ðến lúc hết cả 2 chai thì tự động Lãng đã bò ra sân. Lão bò như cua và hỏi Chí Phèo rằng: người ta đứng lên bằng dòng gì? Chí Phèo vần ngửa lão ra, vuốt dòng râu lờ phờ của lão mấy dòng, rồi để mặc lão thế, hắn lảo đảo ra về.
Hắn vừa đi vừa phanh ngực ra mà gãi. Hắn gãi ngực rồi gãi lên cổ, gãi mang trong mình tai và gãi lên cả đầu. Có lúc hắn nên đứng lại giữa đường mà gãi, ghệch chân lên mà gãi, hắn bứt rứt quá, ngứa ngáy quá, và chợt nghĩ ngay tới dòng bờ sông sắp nhà. Bởi vì dòng vườn của hắn tại sắp 1 con sông con, nước lặng và trong, khắp bãi trồng toàn dâu, gió đưa đẩy những thân mềm oặt ẹo, cuộn theo nhau thành làn. Duy có vườn nhà hắn trồng toàn chuối, tại 1 góc vườn có túp lều con. Những đêm trăng như đêm nay, dòng vườn phẳng ngổn ngang những bóng chuối đen như những dòng áo nhuộm vắt tung trên bãi. Và những tàu chuối nằm ngửa, ưỡn cong cong lên hứng lấy trăng xanh đi rợi như là ướt nước, thỉnh thoảng bị gió lay lại giẫy lên đành đạch như là hứng tình.
Chí Phèo vừa tò mò nhìn những tàu lá chuối vừa đi xuống vườn. Nhưng hắn ko vào dòng túp lều úp xúp mà ra thẳng bờ sông. Hắn định sẽ nhảy xuống tắm cho khỏi ngứa ngáy rồi lăn ngay ra vườn mà ngủ. Tội gì chui vào lều, bức tới ko còn thở được. 1 thằng như hắn, đập đầu ko chết, huống hồ là gió sương… Ðến bờ sông hắn giới hạn lại, vì chừng như có người. Có người thực, và hắn ngây ra nhìn.
Hắn nhìn giữa 2 lọ nước và tựa lưng vào gốc chuối, 1 người đàn bà ngồi tênh hênh. Chính là người đàn bà, hắn biết vậy là nhờ có mái tóc dài buông xõa xuống vai trần và ngực… 2 tay trần của mụ buông xuôi, dòng mồm của mụ há hốc lên trăng mà ngủ, hay là chết. Đôi chân thì duỗi thẳng ra trước mặt, dòng váy đen xộc xệch… Bên kia, có lẽ vì mụ giẫy dòng yếm xẹo xọ để trật ra dòng sườn nây nây. Mọi những dòng đấy phơi ra trăng, rười rượi những trăng khiến trắng những dòng đấy có lẽ ban ngày ko trắng; trăng khiến đẹp lên. Chí Phèo tự động nhiên thấy ứ đầy miệng bao nhiêu là nước dãi, mà cổ thì lại khô, hắn nuốt ừng ực, hắn thấy dòng gì rộn rạo ran khắp người. Bỗng nhiên hắn run run. Ồ tại sao như thế được? Ðáng nhẽ chính người đàn bà khốn nạn kia nên run new nên, dòng người đàn bà dại dột đã nằm ềnh ệch mà ngủ ngay sắp nhà hắn này.
Nhưng người đàn bà đấy lại chính là thị Nở, 1 người ngẩn ngơ như những người đần trong cổ tích và xấu ma chê quỷ hờn. Loại mặt của thị thực sự là 1 sự mỉa mai của hóa công: nó ngắn tới nỗi người ta có thể tưởng bề ngang lớn hơn bề dài, thế mà 2 mẹ nó lại hóp vào new thực là tai hại, ví dụ mẹ nó phinh phính thì mặt thị lại còn được hao hao như mặt lợn, là thứ mặt vốn nhiều hơn người ta tưởng, trên cổ người. Loại mũi thì vừa ngắn, vừa lớn, vừa đỏ, vừa sần sùi như vỏ cam sành, bành bạnh muốn chen lẫn nhau sở hữu những dòng môi cũng cố lớn cho ko thua dòng mũi: có lẽ vì cố quá cho nên chúng nứt nở như rạn ra. Ðã thế thị lại ăn trầu thuốc, 2 môi dày được bồi cho dày thêm, cũng might quyết trầu sánh lại, che được dòng màu sắc thịt trâu xám ngoách. Ðã thế những dòng răng siêu lớn lại chìa ra: ý hẳn chúng nghĩ sự cân đối chữa được 1 vài phần cho sự xấu. Ðã thế thị lại dở tương đối; đấy là 1 ân huệ đặc biệt của Thượng đế chí công; ví dụ sáng suốt thì người đàn bà đấy sẽ khổ sở ngay từ lúc sắm dòng gương thứ 1. Và thị lại nghèo ví dụ trái lại, ít nhất đã có 1 đàn ông khổ sở. Và thị lại là dòng giống của 1 nhà có mả hủi: dòng này làm cho ko 1 chàng trai nào nên phân vân. Người ta hạn chế thị như hạn chế 1 con vật siêu tởm. Bên cạnh bố mươi tuổi, thị vẫn chưa có chồng. Trên dòng làng Vũ Ðại này người ta kết bạn từ lúc lên 8, và có lúc có con từ lúc mười lăm; ko ai đợi tới 5 2 mươi đẻ đứa con thứ 1. Cứ nhìn tình hình đấy thì ta nói quách: thị Nở ko có chồng. Mà thị cũng ko còn ai thân thích, trừ 1 người cô đã có thể gọi được là già, và đã ko chồng như thị. Số trời định thế, để ko ai nên trơ trọi trên đời này. Người cô khiến thuê cho người đàn bà buôn chuối và trầu ko xếp tàu đi Hải Phòng, có lúc đi tận Hòn Gai, Cẩm Phả. Còn thị sống bằng những nghề lặt vặt tại làng. 2 cô cháu sống trong 1 dòng nhà tre phương pháp vườn của Chí Phèo bởi 1 con đê; hắn tại bên cạnh bãi, 2 đứa ở trong xóm. Có lẽ chính vì thế mà thị Nở ko sợ dòng thằng mà cả làng sợ. Sắp gũi nhiều ngày cũng sinh quen, mà quen thì ít lúc còn sợ. Những người trông coi vườn bách thú thường bảo rằng hổ báo hiền y như mèo. Vả lại có lý nào để thị sợ hắn đâu? Người ta ko ai sợ kẻ khác phạm tới dòng xấu, dòng nghèo, dòng ngẩn ngơ của mình, mà thị lại chỉ có bố dòng đấy… 1 phần nữa cũng bởi Chí Phèo ít lúc tại nhà, mà tại nhà thì hắn lại hiền lành, ai có thể ác trong lúc ngủ? Hắn chỉ về nhà để ngủ.
Ngày nào thị Nở cũng nên qua vườn nhà hắn 2 bố lần, là vì qua vườn nhà hắn có 1 lối bé đi ra sông; trước kia, cả xóm vẫn dùng dòng ngõ đấy để ra sông tắm giặt hay kín nước. Nhưng từ lúc hắn tới người ta thôi dần, tìm 1 lối khác đi xa hơn. Trừ thị Nở: thì đã bảo thị là người dở tương đối, thị ko thích khiến như kẻ khác. Quá tin tại người, quá tin tại mình liều lĩnh, bướng bỉnh hay có lẽ chỉ ko chịu đi thói quen. Nhưng hãy biết thị cứ đi ngõ đấy và vẫn chẳng khiến sao cả. Thế rồi quen đi. Có lần trong lúc Chí Phèo ngủ, thị vào cả nhà hắn để rọi nhờ có lửa nữa, có lần thị xin của hắn 1 ít rượu về để bóp chân; hắn mải ngủ càu nhàu bảo thị rằng: tại xó nhà đấy, muốn rót bao nhiêu thì rót, để yên cho hắn ngủ. Và nhiều lúc thị ngạc nhiên: sao người ta ghê hắn thế?
Chiều hôm đấy thị Nở cũng ra sông kín nước như mọi chiều. Nhưng chiều hôm đấy, trăng lại sáng hơn mọi chiều, trăng tỏa trên sông và sông gợn biết bao nhiêu gợn vàng. Những vàng đấy rung rinh new trông thì đẹp, nhưng trông nhiều ngày mỏi mắt. Gió lại mát như quạt hầu. Thị Nở thấy muốn ngáp mà mí mắt thì nặng dần, toan díp lại. Thị vốn có 1 tật ko sao chữa được: có lúc đột nhiên muốn ngủ, bất cứ tại đâu hay đang khiến gì. Bà cô thị bảo thị là 1 người vô tâm. Ngáp 1 dòng, thị nghĩ bụng: khoan hãy kín nước, hãy để lọ xuống ngồi nghỉ đây. Bởi vì thị đã luật quật đập đất từ trưa tới giờ. Mà mấy lúc được 1 nơi mát thế, mát rợn da rợn thịt, sung sướng quá! Mát y như quạt hầu. Thị cởi áo ra ngồi tựa vào gốc chuối, dáng ngồi ko kín đáo, nhưng ko bao giờ thị biết thế nào là lả lơi. Con người vô tâm, ko hay nghĩ xa xôi mà. Vả lại tại đây chẳng có ai. Chí Phèo đã về đâu, mà hắn có về thì cũng say khướt đã ngủ từ nửa đường và tới nhà tức khắc chúi đầu vào ngủ nốt. Hắn ra khiến gì đây, cho có ra nữa thì đã sao? Thị ko thể sợ hắn có thể phạm tới thị bởi lẽ siêu giản dị là thị chưa thấy ai phạm tới thị bao giờ. Thực ra thì thị cũng chẳng nghĩ ngợi nhiều tới thế. Trong óc thị đã có 1 bóng đen lan rồi. Thị ko ngồi thì ko chịu được.
Ngồi 1 lúc thị thấy rằng: ví dụ cứ ngồi mãi thì ngủ mất. Nhưng thị đã ngủ tới 2 phần rồi. Và thị nghĩ: thì ngủ, ngủ thì đã khiến sao! Về nhà thì cũng chỉ ngủ, ngủ ngay đây cũng vậy. Bà cô đi theo hàng ít ra cũng dăm hôm new về. Thị cứ ngồi đây cho mát. Và thị ngủ. Thị ngủ ngon lành và say sưa.
Chí Phèo vẫn say say nhìn và run run. Bỗng nhiên hắn rón rén lại sắp thị Nở: lần trước tiên hắn rón rén, từ lúc về làng. Thoạt tiên, hắn xách dòng lọ để ra xa, rồi hắn lẳng lặng ngồi xuống bên sườn thị.
Và thị Nở giật mình. Thị Nở new kịp giật mình thì thằng đàn ông đã bám víu lấy thị…. Thị vùng vẫy đẩy ra, thị mở mắt, thị tỉnh hẳn, thị nhận ra Chí Phèo. Thị vừa thở, vừa vật nhau sở hữu hắn vừa hổn hển: “Ô hay… Buông ra… Tôi kêu… Tôi kêu làng… Buông ra. Tôi kêu làng lên trên thực tế}!” Thằng đàn ông phì cười. Sao thị lại kêu làng nhỉ? Hắn vẫn tưởng chỉ có hắn new kêu làng thôi; người ta lại kêu tranh của hắn, bỗng nhiên hắn la lên kêu làng.
Hắn kêu như 1 kẻ bị đâm, vừa kêu vừa dằn người đàn bà xuống. Thị Nở trố mắt ngây ra nhìn. Thị Nở ngạc nhiên: sao hắn lại kêu làng nhỉ? Mà hắn vẫn chưa chịu thôi kêu làng. Cũng might người quanh đây ko có ai lạ gì tiếng hắn, mà lúc hắn kêu làng thì ko ai cần động dạng: họ lạu bạu chửi rồi lại ngủ; hắn kêu làng cũng như người khác buồn, hát ngao. Đáp lại hắn chỉ có lũ chó cắn xao lên trong xóm.
Thị Nở bỗng nhiên bật cười. Thị Nở vừa rủa vừa đập tay lên lưng hắn. Nhưng đấy là dòng đập yêu, bởi vì đập xong, dòng tay đấy lại giúi lưng hắn xuống. Và chúng cười sở hữu nhau…
Ngay lúc này} thì chúng ngủ bên nhau… Đứa bé bú no thì ngủ. Người ta ngủ say sau thời điểm khiến việc yêu. Chúng ngủ như chưa bao giờ được ngủ… Trăng vẫn thức, vẫn trong trẻo… Trăng rắc bụi trên sông, và sông gợn biết bao nhiêu vàng. Nhưng tới sắp sáng, bỗng nhiên Chí Phèo chống 1 tay xuống đất, ngồi lên 1/2. Hắn thấy nôn nao, chân tay bủn rủn, như tới 2 bố ngày nhịn đói. Thế mà bụng lại phinh phính đầy, chừng như bụng tương đối đau. Còn chừng như gì nữa, thôi đúng đau bụng rồi. Đau thực, đau từng lúc 1 dữ! Nó cứ cuồn cuộn lên. À mà trời lành lạnh. Hễ có gió thì kinh kinh. Từng lần gió, hắn rươn rướn người. Hắn muốn đứng lên. Sao đầu nặng quá mà chân thì bẩy rẩy. Mắt hắn hoa lên. Bụng quặn lại, đau gò ngườI. Hắn oẹ. Hắn oẹ bố 4 dòng. Oẹ mãi. Giá mửa ra được thì dễ chịu. Hắn cho 1 ngón tay vào móc họng. Hắn oẹ ra 1 dòng lớn hơn, ruột chừng như lộn lên. Nhưng cũng chỉ nhổ ra toàn nước dãi. Hắn nghỉ 1 tí rồi lại cho tay vào mồm. Lần này thì mửa được. Trời ơi! Mửa thốc mửa tháo, mửa ồng ộc, mửa tới cả ruột. Tới nỗi người đàn bà nên dậy. Thị ngồi nhỏm dậy và ngơ ngác nhìn. Loại óc nặng nề đấy nên nhiều ngày new nhớ ra và nhiều ngày new hiểu.
Ngay lúc này} thì Chí Phèo đã mửa xong. Hắn mệt quá, lại vật người ra đất. Hắn đờ 2 con mắt khẽ rên: hắn chỉ còn đủ sức để rên khe khẽ. Từ đống mửa bay lại 1 mùi vị gì thoảng như mùi vị rượu, hắn bỗng nhiên rùng mình.
Thị Nở lại. Đặt 1 tay lên ngực hắn (thị suy nghĩ tới trên thực tế} new xong), thị hỏi hắn:
– Vừa thổ hả?
Mắt hắn đảo lên nhìn thị, nhìn 1 thoáng rồi lại đờ ra ngay.
– Ði vào nhà nhé?
Hắn khiến như gật đầu. Nhưng dòng đầu ko động đậy, chỉ có dòng mí mắt là nhích thôi.
– Thì đứng lên.
Nhưng hắn đứng lên khiến sao được. Thị quàng tay vào nách hắn, đỡ cho hắn gượng ngồi. Rồi thị kéo hắn đứng lên. Hắn đu vào cổ thị, 2 người lảo đảo đi về lều.
Ko có giường, chỉ có 1 dòng chõng tre. Thị để hắn nằm lên và đi nhặt nhạnh hầu hết những manh chiếu rách đắp lên cho hắn. Hắn hết rên. Dường như hắn ngủ. Thị cũng lim dim chực ngủ. Nhưng trong nhà nhiều muỗi quá. Muỗi nhắc cho thị dòng áo quên bên cạnh vườn. Thị ra vườn. Đôi lọ nhắc cho thị việc đi kín nước, thị mải mốt mặc áo, kín nước, rồi xách đôi lọ nước đi về nhà.
Trăng chưa lặn, ko chừng trời còn khuya. Thị lên giường định ngủ. Nhưng nhớ lại việc lạ lùng tối qua. Thị cười. Thị thấy ko buồn ngủ, và thị cứ lăn ra lăn vào.
Lúc Chí Phèo mở mắt thì trời đã sáng nhiều ngày. Mặt trời kiên cố đã cao, và nắng bên bên cạnh kiên cố là rực rỡ. Cứ nghe chim ríu rít bên bên cạnh là đủ biết. Nhưng trong dòng lều ẩm thấp vẫn chỉ tương đối tờ mờ. Trên đây người ta thấy chiều lúc xế trưa và gặp đêm thì bên bên cạnh trời vẫn sáng. Chưa bao giờ Chí Phèo nhận biết thế bởi chưa bao giờ hết say.
Nhưng trên thực tế} thì hắn tỉnh. Hắn bâng khuâng như tỉnh dậy, hắn thấy miệng đắng, lòng mơ hồ buồn. Người thì bủn rủn, chân tay ko buồn nhấc, hay là đói rượu, hắn tương đối rùng mình. Ruột gan lại nôn nao lên 1 tí. Hắn sợ rượu cũng như những người ốm sợ cơm. Tiếng chim hót bên cạnh kia vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá.
Những tiếng quen thuộc đấy hôm nào chả có. Nhưng hôm nay hắn new nghe thấy… Chao ôi là buồn!
– Vải hôm nay bán mấy?
– Kém bố xu dì ạ.
– Thế thì còn ăn thua gì!
– Thực thế đấy. Nhưng chẳng lẽ rằng lại chơi.
Chí Phèo đoán 1 người đàn bà hỏi 1 người đàn bà khác đi bán vải tại Nam Ðịnh về. Hắn nôn nao buồn, là vì mẩu chuyện đấy nhắc cho hắn 1 dòng gì siêu xa xôi. Dường như có 1 thời hắn đã ao ước có 1 gia đình nho bé. Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải, chúng lại bỏ 1 con lợn nuôi để khiến vốn liếng. Khá giả thì sắm dăm bố sào ruộng khiến.
Tỉnh dậy hắn thấy già mà vẫn còn cô độc. Buồn thay thế cho đời! Có lý nào như thế được? Hắn đã già rồi hay sao? Bên cạnh 4 mươi tuổi đầu… Dẫu sao, đấy ko nên tuổi mà người ta new khởi đầu sửa soạn. Hắn đã tới dòng dốc bên kia của đời. Trên những người như hắn, chịu đựng biết bao nhiêu là chất độc, đầy đọa cực nhọc mà chưa bao giờ ốm, 1 trận ốm có thể gọi là dấu hiệu báo rằng cơ thể đã hư hỏng nhiều. Nó là 1 cơn mưa gió cuối thu cho biết trời gió rét, nay mùa đông đã tới. Chí Phèo chừng như đã trông thấy trước tuổi già của hắn, đói rét và ốm đau, và cô độc, dòng này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau.
Cũng might Thị Nở vào. Ví dụ thị ko vào, cứ để hắn vẩn vơ mãi, thì tới khóc được mất. Thị vào cắp 1 dòng rổ, trong có 1 nồi gì đậy vung. Đấy là 1 nồi cháo hành còn nóng nguyên. Là vì lúc còn đêm, thị trằn trọc 1 lát, thị bỗng nhiên nghĩ rằng: dòng thằng liều lĩnh đấy nói ra thì đáng thương, còn gì đáng thương bằng đau ốm mà nằm còng queo 1 mình. Giá thử đêm qua ko có thị thì hắn chết. Thị kiêu ngạo vì đã cứu sống 1 người. Thị thấy như yêu hắn: đấy là 1 dòng lòng yêu của 1 người khiến ơn. Nhưng cũng có cả lòng yêu của 1 người chịu ơn. 1 người như thị Nở càng ko thể quên được. Cho nên thị nghĩ: mình bỏ hắn lúc này thì cũng bạc. Dẫu sao cũng đã ăn nằm sở hữu nhau! Ăn nằm sở hữu nhau như “vợ chồng”. Tiếng “vợ chồng”, thấy ngường ngượng mà thinh thích. Đấy vẫn là điều mong muốn lặng thầm của con người khốn nạn đấy chăng. Hay sự khoái lạc của xác thịt đã khiến nổi dậy những tính tình mà thị chưa bao giờ biết?
Chỉ biết rằng thị muốn gặp Chí Phèo, gặp hắn mà nhắc lại chuyện đêm qua thì kiên cố buồn cười nhiều. Gớm! Sao lại có thứ người đâu mà lì quá thế? Người ta ngồi đấy mà dám xán lăn ngay vào, nó chả ngang ngược mà người ta kêu bé, nó lại khiến lớn hơn. Mà nói thì cũng ngù ngờ. Loại thằng trời đánh ko chết đấy, nó còn sợ ai mà hòng kêu. Nhưng mà đáng kiếp. Thổ trận đấy thực là nên biết. Cứ gọi là hôm nay nhọc đừ. Buộc phải cho hắn ăn tí gì new được. Đang ốm thế thì chỉ ăn cháo hành. Ra được mồ hôi thì là nhẹ nhõm người ngay đấy mà… Thế là vừa sáng thì đã chạy đi tìm gạo. Hành thì nhà thị might lại còn.
Thị nấu bỏ vào dòng rổ, mang trong mình ra cho Chí Phèo.
Thằng này siêu ngạc nhiên. Hết ngạc nhiên thì hắn thấy mắt mình chừng như ươn ướt. Bởi vì lần này là lần thứ 1 hắn được 1 người đàn bà cho. Xưa nay, nào hắn có thấy ai tự động nhiên cho dòng gì. Hắn vẫn nên doạ nạt hay giật cướp. Hắn nên khiến cho người ta sợ. Hắn nhìn bát cháo bốc khói mà bâng khuâng. Thị Nở thì chỉ nhìn trộm hắn, rồi lại toe toét cười. Trông thị thế mà có duyên. Tình yêu khiến cho có duyên. Hắn thấy vừa vui lại vừa buồn. Và 1 dòng gì nữa, giống như là ăn năn. Cũng có thể như thế nhiều. Người ta hay ăn năn hối hận về tội ác lúc ko đủ sức để ác nữa. Thị Nở giục hắn ăn nóng. Hắn cầm lấy bát cháo đưa lên mồm. Trời ơi cháo new thơm khiến sao! Chỉ khói xông vào mũi cũng đủ khiến người nhẹ nhõm. Hắn húp 1 húp và nhận ra rằng: những người suốt đời ko ăn cháo hành ko biết rằng cháo siêu ngon. Nhưng sao lại mãi tới trên thực tế} hắn new nếm vị mùi vị cháo?
Hắn tự động hỏi rồi lại tự động trả lời: vì có ai nấu cho ăn đâu? Mà còn ai nấu cho mà ăn nữa! Ðời hắn chưa bao giờ được săn sóc bởi 1 tay “đàn bà”. Hắn nhớ tới “bà ta”, dòng con quỷ dòng hay bắt hắn bóp chân mà lại kêu bóp lên trên, trên nữa, nó chỉ nghĩ tới sao cho thỏa nó chứ có yêu hắn đâu. Hồi đấy hắn 2 mươi. 2 mươi tuổi, người ta ko là đá, nhưng cũng ko toàn là xác thịt. Người ta ko thích dòng gì người ta khinh. Vả lại bị 1 con đàn bà gọi tới nhà mà bóp chân! Hắn thấy nhục hơn là thích, huống hồi lại sợ. Quả thực, từ lúc biết rằng con vợ chủ sai hắn khiến 1 việc ko chính đáng, hắn vừa khiến vừa run. Ko khiến thì ko được: mọi việc trong nhà, quyền đàn bà. Chứ hắn, hắn có lòng nào đâu! Ðến nỗi người đàn bà phát cáu. Bà thấy xa xôi ko được, nên khiến tới nơi. Bà bảo hắn rằng: “Mày thực thà quá! Con trai gì 2 mươi tuổi mà đã như ông già”. Hắn vẫn giả vờ ko hiểu. Bà lẳng lơ bảo: “Chả nhẽ tao gọi mày vào chỉ để bóp chân thế này thôi ư?…” và thấy hắn dùng dằng, bà mắng xơi xơi vào mặt. Hắn chỉ thấy nhục chứ yêu đương gì. Ko, hắn chưa được 1 người đàn bà nào yêu cả. Vì thế mà bát cháo hành của thị Nở khiến hắn suy nghĩ nhiều. Hắn có thể tìm bạn được, sao lại chỉ gây kẻ thù?
Bát cháo húp xong rồi, thị Nở đỡ lấy bát cháo và múc thêm bát nữa. Hắn thấy mình vã bao nhiêu mồ hôi. Mồ hôi chảy ra trên đầu, trên mặt, những giọt lớn như giọt nước. Hắn đưa tay áo quệt ngang 1 dòng, quệt mũi cười rồi lại ăn. Hắn càng ăn, mồ hôi lại càng nhiều. Thị Nở nhìn hắn, lắc đầu thương hại. Hắn thấy lòng thành trẻ con. Hắn muốn khiến nũng sở hữu thị như sở hữu mẹ. Ôi sao mà hắn hiền, ai dám bảo đấy là thằng Chí Phèo vẫn đập đầu, rạch mặt mà đâm chém người? Ðó là dòng bản tính của hắn, ngày thường bị lấp đi. Hay trận ốm thay thế đổi hẳn về sinh lý, cũng thay thế đổi cả tâm lý nữa? Những người yếu đuối vẫn hay hiền lành. Muốn ác, nên là kẻ mạnh. Hắn đâu còn mạnh nữa. Và có lúc hắn ngẫm mình mà lo. Xưa nay hắn chỉ sống bằng giật cướp và dọa nạt. Ví dụ ko còn sức mà giật cướp, dọa nạt nữa thì sao? Ðã đành, hắn chỉ mạnh vì liều. Nhưng hắn mơ hồ thấy rằng sẽ có 1 lúc mà người ta ko thể liều lĩnh được nữa. Bấy giờ new nguy! Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn muốn khiến hòa sở hữu mọi người biết bao! Thị Nở sẽ mở đường cho hắn. Thị có thể sống yên ổn sở hữu hắn thì sao người khác lại ko thể được. Họ sẽ nhận lại hắn vào dòng xã hội bằng phẳng, thân thiện của những người lương thiện… Hắn băn khoăn nhìn thị Nở, như thăm dò. Thị vẫn yên ổn lặng, cười tin cẩn, hắn thấy tự động nhiên nhẹ người. Hắn bảo thị:
– Giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ?
Thị ko đáp, nhưng dòng mũi đỏ của thị như càng bạnh ra. Hắn thấy thế cũng chẳng có gì là xấu. Bằng 1 dòng giọng nói và 1 vẻ mặt siêu phong tình theo ý hắn, hắn bảo thị:
– Hay mình sang đây tại sở hữu tớ 1 nhà cho vui.
Thị lườm hắn. 1 người thực xấu lúc yêu cũng lườm. Hắn thích chí khanh khách cười. Lúc tỉnh táo, hắn cười nghe thực hiền. Thị Nở lấy khiến bằng lòng nhiều. Bấy giờ mấy bát cháo ý chừng đã ngấm. Hắn thấy lòng siêu vui. Hắn bẹo thị Nở 1 dòng khiến thị nẩy hẳn người lên. Và hắn cười, hắn lại bảo:
– Ðằng đấy còn nhớ gì hôm qua ko?
Thị phát khẽ hắn 1 dòng, khiến vẻ ko ưa đùa. Sao mà e lệ thế. Xấu mà e lệ thì cũng đáng yêu. Hắn cười ngất, và muốn khiến thị thẹn thùng hơn nữa, hắn véo thị 1 dòng thực đau vào đùi. Lần này thì ko những thị nẩy người. Thị kêu lên choe choé. Thị nắm cổ hắn mà giúi xuống. Chúng tỏ tình sở hữu nhau, ko cần tới những dòng hôn. Ai lại hôn, lúc có những dòng môi nứt nẻ như bờ ruộng vào kỳ đại hạn và dòng mặt rạch ngang dọc như mặt thớt. Vả lại, có những phương pháp âu yếm bình dân hơn, chúng cấu véo hoặc phát nhau… thiết thực biết mấy…
Chúng sẽ khiến thành 1 cặp siêu xứng đôi. Chúng cũng nhận biết thế, và nhất định là lấy nhau. Như thế 5 ngày chẵn, thị tại nhà hắn cả ngày lẫn đêm, trừ những lúc đi tìm kiếm tiền. Hắn ko còn kinh rượu nhưng cố uống cho thực ít. Ðể cho khỏi tốn tiền, nhưng nhất là để tỉnh táo để yêu nhau. Ðàn bà ko males như rượu nhưng cũng khiến người say. Và hắn say thị nhiều. Nhưng thị lại là người dở tương đối. Ðến hôm thứ 6 thì thị bỗng nhớ rằng thị có 1 người cô tại đời. Người cô đấy nội ngày nay sẽ về. Thị nghĩ bụng: hãy đừng yêu để hỏi cô thị đã.
Thấy thị hỏi, bà già kia bật cười. Bà tưởng cháu bà nói đùa. Nhưng chợt nhớ rằng cháu bà vốn dở tương đối. Bà bỗng trở nên hoảng hốt. Bà nhục cho ông cha nhà bà. Cũng có lẽ bà tủi thân bà. Bà nghĩ tới dòng đời dằng dặc của bà, ko có chồng. Bà thấy chua xót nhiều. Bà uất ức, uất ức sở hữu ai ko biết. Nhưng rồi đổ dòng uất ức ngay lên cháu bà! Người đàn bà đức hạnh đấy thấy cháu bà sao mà đĩ thế! Thực đốn mạt. Bên cạnh bố mươi tuổi, mà chưa trót đời. Bên cạnh bố mươi… ai lại còn đi lấy chồng. Ai đời lại còn đi lấy chồng! Ừ! Mà có lấy thì lấy ai chứ?… Ðàn ông chết hết cả rồi sao, mà lại đâm đầu đi lấy 1 thằng ko cha. Ai lại đi lấy thằng chỉ có 1 nghề là đi rạch mặt ra ăn vạ. Trời ơi! Nhục nhã ơi là nhục nhã! Hỡi ông cha nhà bà! Bà gào lên như con mẹ dại. Bà xỉa xói vào mặt dòng con cháu bố mươi tuổi mà chưa trót đời. Bà bảo phắt nó:
– Ðã nhịn được tới bằng này tuổi thì nhịn hẳn; ai lại đi lấy thằng Chí Phèo!
Thị nghe thấy thế mà lộn ruột. Nhưng thị biết cãi bà khiến sao? Con người đấy có quyền nói thế, bởi con người đấy 5 mươi tuổi rồi còn ai lấy chồng. Thị biết cãi khiến sao. Mà ko cãi được thì giận dữ nổi lên đùng đùng. Thị tức nhiều! Thị tức nhiều! Thị cần đổ dòng tức đấy lên 1 người. Thị lon ton chạy sang nhà nhân ngãi. Thị thấy hắn đang uống rượu, và vừa uống vừa lầm bầm chửi thị về nhà nhiều ngày. Hắn ko quen đợi; bởi nên đợi, hắn lại lôi rượu mà uống cho đỡ buồn. Uống vào thì nên chửi, quen mồm rồi! Nhưng thị khiến gì mà hắn chửi? Mà hắn có quyền gì chửi thị? Ồ, thị điên lên mất! Thị dẫm chân xuống đất, rồi lại nhảy cẫng lên như thượng đồng. Hắn thú vị quá, lắc lư dòng đầu cười. Lại còn cười! Nó nhạo thị, trời ơi! Thị điên lên mất, trời ơi là trời! Thị chống 2 tay vào háng, vênh vênh dòng mặt, và tớn dòng môi vĩ đại lên, trút vào mặt hắn hầu hết những lời bà cô. Hắn nghĩ ngợi 1 tí rồi chừng như hiểu. Hắn bỗng nhiên ngẩn người. Thoáng 1 dòng, hắn lại như hít hít thấy dòng tương đối cháo hành. Hắn cứ ngồi ngẩn mặt ko nói gì. Thị trút giận xong rồi. Loại mũi đỏ dị xuống rồi lại bạnh ra. Thị hả hê nhiều nhiều. Thị ngoay ngoáy dòng mông đít ra về. Hắn sửng sốt đứng lên gọi lại. Ai mà thèm lại! Còn muốn lôi thôi dòng gì? Hắn đuổi theo thị, nắm lấy tay thị. Thị gạt ra, lại giúi thêm cho 1 dòng. Hắn lăn khoèo xuống sân. Ðã lăn ra thì hắn nên kêu: bao giờ chả thế. Hắn nhặt 1 hòn gạch toan đập đầu. Nhưng chừng như hắn chưa thực say. Vì hắn nghĩ đập đầu tại đây chỉ thiệt; đập đầu tại đây để mà ăn vạ ai? Hắn nên tự động tới dòng nhà con đĩ Nở kia. Ðến để đâm chết cả nhà nó, đâm chết dòng con khọm già nhà nó. Ví dụ ko đâm được, lúc đấy hãy đập đầu kêu làng. Muốn đập đầu, nên uống thực say. Ko có rượu, lấy gì khiến cho máu nó chảy? Buộc phải uống thêm chai nữa. Và hắn uống. Nhưng tức quá, càng uống càng tỉnh ra. Tỉnh ra, chao ơi, buồn! Tương đối rượu ko sặc sụa. Hắn cứ thoang thoảng thấy tương đối cháo hành. Hắn ôm mặt khóc rưng rức. Rồi lại uống. Hắn ra đi sở hữu 1 con dao tại thắt lưng. Hắn lảm nhảm: “Tao nên đâm chết nó!”. Nhưng hắn lại cứ thẳng đường mà đi. Loại gì đã khiến hắn quên rẽ vào nhà thị Nở? Những thằng điên và những thằng say rượu ko bao giờ khiến những dòng mà lúc ra đi chúng định khiến.
Trời nắng nhiều, nên đường vắng. Hắn cứ đi, cứ chửi, cứ dọa giết thịt “nó”, và cứ đi. Ngay lúc này} tới ngõ nhà cụ Bá. Hắn xông xông đi vào. Cả nhà đi khiến đồng vắng, chỉ có mình cụ Bá đang nằm nghỉ trưa. Nghe tiếng hắn, cụ thấy sao bực mình quá! Chính thực thì cụ cũng đang bực mình. Bởi vì cụ thấy đầu tương đối nhức. Cụ đang muốn có 1 bàn tay man mát xoa dòng đầu. Cũng có lẽ, cụ chỉ muốn bà Tư đừng đi nhiều ngày quá thế. Đi nhiều ngày thế, ko biết rằng đi đâu? Sao bà đấy còn trẻ quá! Sắp 4 mươi rồi mà trông còn phây phây. Còn phây phây quá đi nữa! Cụ 5 nay đã bên cạnh 6 mươi. Già yếu quá, nghĩ mà chua xót. Già thế thì bà đấy chỉ cũng già đi cho xong. Bà đấy lại cứ trẻ, cứ phây phây, cứ đẹp như new bên cạnh 2 mươi tuổi, mà sao đa tình. Nhìn thì thích nhưng tưng tức lạ. Khác gì nhai miếng thịt bò lựt sựt lúc rụng sắp hết răng. Mắt bà, miệng bà có duyên, nhưng trông đĩ nhiều. Tương đối 1 tí là cười toe toét, tít cả mắt lại, dòng mẹ thì hây hây. Mà thấy ghét những thằng trai trẻ, giá khiến con bà ko đáng, mà thấy đâu cũng đùa. Chúng đùa nhạt như nước ốc, chỉ được dòng thô tục, mà gặp ai đâu cũng cười! Chẳng nghĩ tới địa vị cả, người đâu mà vô tâm! Tức lạ! Cụ chỉ muốn cho hầu hết những thằng trai trẻ đi tù… Những lúc như thế, thì 1 người dẫu khôn ngoan cũng ko bình tĩnh được. Nhất là lúc trông thấy 1 thằng chỉ tới vòi tiền uống rượu như Chí Phèo. Tuy vậy, cụ cũng móc sẵn 5 hào. Thà móc sẵn để tống nó đi cho chóng. Nhưng móc rồi, cụ cũng nên quát 1 câu cho nhẹ người:
– Chí Phèo đấy hở ? Lè bè vừa thôi chứ, tôi ko nên là dòng kho.
Rồi ném bẹt 5 hào xuống đất, cụ bảo hắn:
– Cầm lấy mà cút đi cho rảnh. Rồi khiến mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à?
Hắn trợn mắt chỉ tay vào mặt cụ:
– Tao ko tới đây xin 5 hào.
Thấy hắn toan khiến dữ cụ đành dịu giọng:
– Thôi, cầm lấy vậy, tôi ko còn hơn.
Hắn vênh dòng mặt lên, siêu kiêu ngạo:
– Tao đã bảo là tao ko đòi tiền.
– Chuyên nghiệp! Hôm nay new thấy anh ko đòi tiền. Thế anh cần gì?
Hắn dõng dạc:
– Tao muốn khiến người lương thiện!
Bá Kiến cười ha hả:
– Ồ tưởng gì! Tôi chỉ cần anh lương thiện cho thiên hạ nhờ có.
Hắn lắc đầu:
– Ko được! Ai cho tao lương thiện? Khiến thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên mặt này? Tao ko thể là người lương thiện nữa. Biết ko? Chỉ có 1 phương pháp… biết ko! Chỉ có 1 phương pháp là… dòng này biết ko?
Hắn rút dao ra xông vào. Bá Kiến ngồi nhỏm dậy, Chí Phèo đã văng dao tới rồi. Bá Kiến chỉ kịp kêu 1 tiếng. Chí Phèo vừa chém túi bụi vừa kêu làng thực lớn. Hắn kêu làng, ko bao giờ người ta vội tới. Bởi vậy lúc người ta tới thì hắn cũng đang giẫy đành đạch tại giữa bao nhiêu là máu tươi. Mắt hắn trợn ngược. Mồm hắn ngáp ngáp, muốn nói, nhưng ko ra tiếng. Trên cổ hắn, thỉnh thoảng máu vẫn còn ứ ra.
Cả làng Vũ Ðại nhao lên. Họ bàn tán siêu nhiều về vụ án ko ngờ đấy. Có nhiều kẻ mừng thầm. Ko thiếu kẻ mừng ra mặt. Có người nói xa xôi: “Trời có mắt đấy, anh em ạ!”. Người khác thì nói toạc ra: “Thằng nào chứ 2 thằng đấy chết thì ko ai tiếc! Rõ thực bọn chúng nó giết thịt nhau, nào có nên cần tới tay người khác đâu”. Mừng nhất là bọn hào lý tại trong làng. Họ tuôn tới hỏi thăm, nhưng chính là để nhìn lý Cường bằng những con mắt thỏa mãn và khiêu khích. Ðội Tảo, ko cần kín đáo, nói toang toang ngay bên cạnh chợ, trước mặt bao người: “Thằng bố chết, thằng con lớp này ko khỏi người ta cho ăn bùn”. Ai chả hiểu “người ta” đấy là chính ông. Bọn đàn em thì bàn bé: “Thằng mọt già đấy chết, anh mình nên ăn mừng”. Những người biết điều thì hay ngờ vực, họ chép miệng nói: “Tre già măng mọc, thằng đấy chết, còn thằng khác, chúng mình cũng chẳng lợi tí gì đâu…”.
Bà cô thị Nở chỉ vào tận mặt cháu mà đay nghiến:
– Phúc đời nhà mày, con nhé. Chả ôm lấy ông Chí Phèo.
Thị cười và nói lảng:
– Hôm qua khiến biên bản, lý Cường nghe đâu tốn sắp 1 trăm. Thiệt người lại tốn của.
Nhưng thị lại nghĩ thầm:
– Sao có lúc nó hiền như đất.
Và nhớ lại những lúc ăn nằm sở hữu hắn, thị nhìn trộm bà cô, rồi nhìn nhanh xuống bụng:
– Nói dại, ví dụ mình chửa, trên thực tế} hắn chết rồi, thì khiến ăn thế nào?
Ðột nhiên thị thấy thoáng hiện ra 1 dòng lò gạch cũ bỏ ko, xa nhà cửa và vắng người hỗ trợ…
